Ortaöğretim Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Öğretme-Öğrenme Süreçlerinde Uyguladıkları Bilişsel Farkındalık Stratejilerinin İncelenmesi

Abstract

The major aim of this study is to comprehensively examine how Science and Technology Information teachers at the secondary level implement metacognitive strategies before, during and after instructional processes. It also gives consideration on the factors inhibiting teachers‟ implementation of these strategies and their suggestions relating to the effective implementation of these strategies. The participants of the study, selected through purposive sampling, consisted of 28 Science and Technology Information teachers teaching at the secondary level in Iskele and Gazimağusa regions. The study was designed as a single case study adopting qualitative research method techniques. The data collection tools were semi-structured interviews, observation form, and self-reflective reports, all of which were piloted before their actual implementation. The data collected were analysed through content analysis. The findings triangulated exhibited that the teachers benefit from metacognitive strategies before, during and after instructional processes. The findings gathered from interviews and observations showed that almost all of the teachers implement planning strategies before instructional processes. While the findings gathered from observations displayed that most of the teachers implement monitoring, organization and evaluation strategies, the findings from observations and self-evaluations revealed that some teachers employ monitoring, organization, and evaluation strategies. The findings also revealed that the problems related to students‟ lack of basic skills and individual differences, teachers‟ personal and professional incompetence, lack of physical conditions, and science education program hinder teachers‟ use of metacognitive strategies throughout instructional processes. For the effective implementation of teachers‟ metacognitive strategies, certain suggestions related to science education program, primary education program, classroom conditions and equipment, and teacher education were made. As a result of the study, implications for practice and further research were presented.Öz:Bu araştırmanın temel amacı öğretme ve öğrenme süreçlerinde ortaöğretim düzeyinde ders veren Fen ve Teknoloji öğretmenlerinin uyguladıkları bilişsel farkındalık stratejilerini derinlemesine incelemektir. Ayrıca araştırmada bilişsel farkındalık stratejilerinin uygulanmasını sınırlayan faktörlere ve etkili uygulanmasına ilişkin öğretmen önerilerine de yer verilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, amaçlı örnekleme yöntemine göre belirlenen, İskele ve Gazimağusa İlçeleri‟nde görev yapmakta olan 28 Fen Bilgisi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemi seçilerek bütüncül tekli durum çalışması ile desenlenmiştir. Veri toplama aracı olarak pilot çalışması yapılmış olan yarı yapılandırılmış görüşme formu, gözlem formu ve öz değerlendirme formu kullanılmıştır. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Çoklu verilerden elde edilen bulgular fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilişsel farkındalık stratejilerini üç aşamada yani öğretim süreci öncesi, öğretim süreci içerisinde ve öğretim süreci sonrasında uyguladıklarını göstermiştir. Görüşme ve gözlemlerden elde edilen bulgular çoğu öğretmenin öğretim süreci öncesinde planlama stratejilerini uyguladıklarını göstermiştir. Görüşmelerden elde edilen bulgular çoğu öğretmenin izleme, düzenleme ve değerlendirme stratejilerini uyguladıklarını gösterirken, gözlem ve öz değerlendirmelerden elde edilen bulgular bir kısım öğretmenin izleme, düzenleme ve değerlendirme stratejilerini uyguladıklarını ortaya koymuştur. Ayrıca bulgular öğrencinin temel bilgi eksikliğine ve bireysel farklılıklarına ilişkin problemlerin, öğretmenin bireysel ve mesleki yetersizliğinin, fiziksel donanım eksikliğinin ve fen öğretim programına ilişkin problemlerin öğretmenlerin bilişsel farkındalık stratejilerini uygulamalarını sınırladığını ortaya çıkarmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenler, bilişsel farkındalık stratejilerinin etkili uygulamasına ilişkin, fen öğretim programına, ilköğretim programına, sınıf koşulları ve donanıma ve öğretmen eğitimine yönelik önerilerde bulunmuşlardır. Araştırma sonunda ise elde edilen bulgular ışığında uygulamaya ve yapılacak araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.