KKTC’de Yaşayan 50 Yaş ve Üzeri Bireylerin Akdeniz Diyet’ine Uyumları İle Bilişsel Performansları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

This study was conducted to determine the adherence to the Mediterranean diet, take the anthropometric measurements, evaluate the cognitive performance with a mini mental test and investigate the possible correlation between these criteria. The data was collected from 541 individuals aged 50 years and over who don’t have any type of diagnosed dementia or conditions that cause any kind of cognitive impairement and severe vision, hearing and speech disorders, or using medication and vitamin supplementation known to influence cognition. Participants were face to face interviewed at home with a study questionnaire that covered 7 sections; general information, anthropometric measurements, mini mental state examination (MMSE), subjective cognitive complain scale (SCCs), Mediterranean diet adherence screener, quantitative food frequency questionnaire and a 24 hour physical activity record sheet was completed. The mean age of the participants was 60.42±8.71 years. According to the MeDi scores; 25.3%, 68.4% and 6.3% of participants showed high, medium and low adherence to the Mediterranean diet respectively. Seventy-nine percent of the participants had normal cognitive functions, 20% had mild dementia and 1% had severe dementia. Among all participants, 52% of them had some cognitive complaints, 6% had lots of cognitive complaints and 42% had no cognitive complaints according to the SCCs. Significant negative correlation was found between the mini mental test scores, age, waist circumference, body fat percentage and upper arm circumference, whereas significant positive correlation was found with height, total body water, fat free mass and left and right hand grip strength (p<0,05). On the other hand there was a significant negative correlation between SCC scores, height and left and right hand grip strength. There was also a significant positive correlation with body fat percentage (p<0,05). No significant correlation was found between adherence to the Mediterranean diet, age and anthropometric measurements (p>0,05). Our findings suggested that there was a negative correlation between adherence to Mediterranean diet scores and SCC scores, and positive correlation between adherence to Mediterranean diet scores and mini mental test scores particularly in attention-calculation, language and recall (p<0.05). Keywords: Nutrition, Mediterranean Diet, Cognitive Functions

ÖZ: KKTC’de yaşayan 50 yaş ve üzeri bireylerin Akdeniz Diyet’ine uyumları ile bilişsel performansları arasındaki ilişkinin incelenmesi için planlanan bu çalışmada, bireylerin Akdeniz Diyet’ine uyumlarının saptanması, antropometrik ölçümlerinin alınması ve Mini Mental Test ile bilişsel durumlarının değerlendirilip bu kriterler arasında olası ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya, hekim tarafından tanısı konmuş herhangi bir nörolojik rahatsızlığı bulunmayan, geçmişinde nörolojik hasara neden olabilecek durumlar yer almamış, ciddi görme, duyma ve konuşma bozuklukları bulunmayan, düzenli vitamin-mineral desteği kullanmayan 50 yaş ve üstü, 541 birey katılmıştır. Araştırma kapsamında, bireyler ile yüz yüze görüşülerek, Genel Bilgiler, Antropometrik Ölçümler, Standardize Mini Mental Test (SMMT), Subjektif Bilişsel Şikayetler Ölçeği (SCCS), Akdeniz Diyetine Uyum Ölçeği, Miktarlı Besin Tüketim Sıklıkları ve 24 saatlik Fiziksel Aktivite Kaydı olmak üzere yedi bölümden oluşan anket formu doldurulmuştur. Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 60,42±8,71 yıldır. Araştırmaya katılan bireylerin %68,4’ünün Akdeniz Diyet’ine orta uyum, %25,3’ü yüksek uyum ve %6,3’ü düşük uyum gösterdiği saptanmıştır. Bireylerin %79,0’unun normal bilişsel fonksiyona sahip olduğu, %20,0’sinin hafif demansının olduğu ve %1,0’inin ise ciddi demansının olduğu bulunmuştur. Erkek ve kadın bireylerin %52,0’sinin subjektif bilişsel şikayetinin az ve %6’sının şikayetinin çok olduğu, bireylerin %42’sinin ise hiç şikayetinin olmadığı saptanmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin mini mental test toplam puanları ile yaş, bel çevresi, vücut yağ yüzdesi ve üst orta kol çevresi değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü, boy uzunluğu, toplam vücut suyu, yağsız vücut kütlesi, sol ve sağ el kavrama kuvvetleri ile ise anlamlı ve pozitif yönlü ilişkilerin olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Araştırmaya dahil olan bireylerin subjektif bilişsel şikayetler ile boy uzunluğu, sol ve sağ el kavrama kuvvetleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü; vücut yağ yüzdesi değerleri arasında ise anlamlı ve pozitif yönlü ilişki saptanmıştır (p<0,05). Katılımcıların Akdeniz diyetine uyum skorları ile yaş ve antropometrik ölçümleri arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir ilişki bulunmamıştır (p>0,05). Katılımcıların Akdeniz diyetine uyum skorları ile SCC skorları arasında anlamlı negatif, mini mental test toplam puanı ve testteki alt boyutları olan hatırlama, dikkat ve hesap yapmadan aldıkları puanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü ilişki bulunmuştur (p<0,05). Buna göre, katılımcıların Akdeniz diyetine uyum düzeyleri arttıkça, mini mental test toplam puanı ve alt boyutları olan hatırlama, dikkat ve hesap yapmadan aldıkları puanlar da artmaktadır. Anahtar Kelimeler: Beslenme, Akdeniz Diyeti, Bilişsel Fonksiyon