Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Durumu, Akdeniz Diyet Skoru ve Tip 2 Diyabet Riski Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Abstract

This research was held in university students in order determine the nutritional status, eating habits, adherence to the Mediterranean Diet and identification of type 2 diabetes risks using the FINDRISC. Also it was carried out to examine the association between Mediterranean Diet Adherence scores and FINDRISC scores. The study was carried out in the Faculty of Health and Sciences in EMU/TRNC between November 2017-June 2018. Total 300 students (98 male and 202 female) were included in the study whose aged 19-30 and were not diagnosed Type 1 or Type 2 diabetes. The participants were assessed by using a questionnaire which included general information, eating habits, Mediterranean Diet Adherence score, anthropometric measurement, FINDRISC score, physical activity record and 24 hour recall for food consumption. According the study results, 25% of students were found out to have low, 63% moderate and 12% high adherence to the Mediterranean diet. Female‟s adherence to the Mediterranean Diet was higher than male (p<0.05). As the Mediterranean Diet score increased, the consumotion of energy, carbohydrate, sodium, saturated fatty acid decreased (p<0.05). In FINDRISC score, it has been shown that 50 % of participants had very lower, 41% had low, 7% had moderate, 2% had high diabetes risk. Body weight, BMI, waist circumference, hip circumference and waist/hip ratio increases with the risk of type 2 diabetes increases. Also as the physical activity score increases, the risk of type 2 diabetes decreases (p<0.05). It has been found that as the adherence to the Mediterranean Diet increases, the physical activity score increases (p<0.05). There was no statistically significant correlation between the Mediterranean Diet adherence score and FINDRISC score (p>0.05). The Mediterranean Diet have a positive effect on type 2 diabetes. Therefore, people who are at risk for type 2 diabetes should be informed about the Mediterranean Diet. Keywords: Type 2 diabetes, Mediterranean Diet Adherence, FINDRISC

ÖZ: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin beslenme durumunun saptanması, beslenme alışkanlıklarının ve Akdeniz Diyeti‟ne uyumlarının belirlenmesi ve Finlandiya Diyabet Risk Skoru (FINDRISC) kullanarak, tip 2 diyabet risklerinin taranması, ayrıca Akdeniz Diyeti Uyum skoru ile FINDRISC skoru arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Kasım 2017-Haziran 2018 tarihleri arasında yürütülen çalışma kapsamına, 19-30 yaş aralığındaki, Tip 1 veya Tip 2 diyabet tanısı almamış, KKTC Doğu Akdeniz Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi‟nde öğrenim gören, 300 birey (98 erkek, 202 kadın) dahil edilmiştir. Katılımcılara genel bilgiler, beslenme alışkanlıkları, Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği, antropometrik ölçümler, FINDRISC skoru, 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kaydı ve fiziksel aktivite kaydı içeren anket formu uygulanmıştır. Öğrencilerin, % 25.0‟inin Akdeniz Diyeti‟ne düşük uyum, % 63.0‟ünün orta düzeyde uyum, % 12.0‟sinin ise yüksek uyum gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca, kadınların, erkeklere kıyasla Akdeniz Diyeti‟ne uyumları anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p<0.05). Akdeniz Diyeti Uyum skoru arttıkça, enerji, karbonhidrat ve doymuş yağ asidi tüketimlerinin azaldığı belirlenmiştir (p<0.05). Katılımcıların, % 50.0‟sinin (10 yıllık risk % 1) tip 2 diyabet riski düşük, % 41‟inin hafif (10 yıllık risk % 4), % 7‟sinin orta (10 yıllık risk % 16), ve % 2‟sinin yüksek (10 yıllık risk % 33) olduğu saptanmıştır. Cinsiyete göre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05). Vücut ağırlığı, Beden Kütle İndeksi, bel çevresi, kalça çevresi ve bel/kalça oranı arttıkça tip 2 diyabet riskinin arttığı, fiziksel aktivite skoru (PAL) arttıkça, tip 2 diyabet riskinin azaldığı belirlenmiştir (p<0.05). Akdeniz Diyeti‟ne uyum arttıkça fiziksel aktivite skorunun arttığı tespit edilmiştir (p<0.05). Akdeniz Diyeti uyum skoru ile FINDRISC skoru arasında istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon saptanmamıştır (p>0.05). Akdeniz Diyeti, fiziksel aktivitenin arttırılması ve genel olarak düşük enerji içeriği sayesinde bireye uygun vücut ağırlığı kaybı sağlaması nedeniyle, tip 2 diyabet üzerinde olumlu etkiler yaratabilmektedir. Bu nedenle, tip 2 diyabet açısından riskli kişiler Akdeniz Diyeti hakkında bilgilendirilmelidir. Anahtar Kelimeler: Tip 2 diyabet, Akdeniz Diyetine Uyum, FINDRISC