Ailelerin ve Öğretmenlerin Okul Öncesi Dönemde Değer Eğitimine İlişkin Görüşleri

Abstract

Transferring the basic universal values to future generations is provided through education. The family transfers the values and culture of the society to the children first, then the schools in the following periods. In these processes, parents and teachers have great responsibilities. It is important for children to be aware of universal and cultural values starting from an early age and apply them in their lives. In order to present a healthy value education to children, it is necessary to know the competencies of parents and teachers regarding value education and their beliefs on the values that should be transported to the child. This study was carried out with the aim of determining the beliefs of parents and teachers about value education during preschool period. The participants of the study; consist of 152 families and 50 preschool teachers who have children in the 4-5 age group attending the pre-primary education institution affiliated to the Ministry of Education and Culture in the Famagusta district of the Turkish Republic of Northern Cyprus. Simple random sampling method was used in the research. In the research, "Teacher Socio-Demographic Information Form" and "Family Socio-Demographic Information Form" prepared by the researcher were used to determine the socio-demographic characteristics of the participants and their views on value education. "Rank Order of Parental Values" developed by Kohn (1977) revised by Schaefer and Edgerton (1985), and adapted to Turkish by Gürşimşek (2009) was used to determine the rankings of families and teachers regarding values. The opinions and ratings of families and teachers about values were determined by percentage analysis and T-Test and ANOVA statistics were used in order to determine the relationships between the study variables and values. The results of the study determine that the vast majority of participants stated that the value education should be provided to the child with a family-teacher cooperation. It was observed that values of respect, cooperation and love are the values that families consider most important. It is stated that the values that teachers most care about are respect, love and kindness. When results of Parental Values Scale, is examined, it is seen that the scores of parents and teachers are equal in social sub-dimension. While the scores of parents in the compliance sub-dimension are lower than the scores of the teachers, the scores of the self-management sub-dimension are the opposite of this. Keywords: Universal Values, Values Education, Teacher Opinions, Family Views

ÖZ: Evrensel ve kültürel değerleri gelecek nesillere aktarmak temel olarak eğitim yoluyla sağlanmaktadır. Toplumun değerlerini ve kültürünü çocuklara ilk olarak aile daha sonraki dönemlerde ise okullar aktarmaktadır. Bu süreçlerde aile ve öğretmenlere büyük sorumluluklar düşmektedir. Çocukların küçük yaşlardan başlayarak, evrensel ve kültürel değerler konusunda farkındalık kazanmaları ve bunları yaşamlarında uygulamaları önemlidir. Sağlıklı bir değer eğitiminin çocuklara sunulması için öncelikle ailelerin ve öğretmenlerin değer eğitimi konusunda yeterlikleri ile çocuğa kazandırılması gereken değerlere ilişkin değerlendirmelerinin bilinmesi gerekmektedir. Bu çalışma ailelerin ve öğretmenlerin okul öncesi dönemde değer eğitimine ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın katılımcılarını; KKTC Gazimağusa ilçesi Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı’na bağlı bulunan okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 4 ve 5 yaş grubunda çocuğu olan 152 aile ve 50 okul öncesi öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmada basit seçkisiz örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmada katılımcıların sosyo-demografik özelliklerini ve değer eğitimine ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan ve ‘‘Aile Sosyo-Demografik Bilgi Formu’’ ve ‘‘Öğretmen Sosyo-Demografik Bilgi Formu’’ kullanılmıştır. Aileler ve öğretmenlerin değerlere ilişkin sıralamalarının belirlenmesi amacıyla Kohn (1977) tarafından geliştirilip Schaefer ve Edgerton (1985) tarafından yeniden düzenlenen Gürşimşek (2009) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Ebeveyn Değerlerini Derecelendirme Ölçeği” (Rank Order of Parental Values) kullanılmıştır. Çalışmada ailelerin ve öğretmenlerin değerlere yönelik görüşleri ve derecelendirmelerinde yüzdelik analizi, çeşitli değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla T-Testi ve ANOVA istatistikleri uygulanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara bakıldığında, katılımcıların büyük çoğunluğu değer eğitiminin çocuğa aile-öğretmen iş birliği içerisinde kazandırılmasının gerekliliği belirtilmiştir. Ailelerin en fazla önemli gördükleri değerlerin başında saygı, iş birliği ve sevgi değerlerinin geldiği görülmüştür. Öğretmenlerin en çok önemsediklerin değerlerin ise, saygı, sevgi ve nezaket olduğu belirtilmiştir. Gürşimşek (2009) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Ebeveyn Değerlerini Derecelendirme Ölçeği’ne bakıldığında, sosyal alt boyutunda anne-babalar ve öğretmenlerin puanlarının eşit olduğu görülmektedir. Uyma alt boyutunda anne-babaların puanları, öğretmenlerin puanlarına göre daha düşük olduğu görülürken, öz-yönetim alt boyutun puanlarında bu durumun tam tersi olduğu görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Evrensel Değerler, Değer Eğitimi, Öğretmen Görüşleri, Aile Görüşleri