Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Girne ve Lefkoşa İlçelerinde Bulunan İlköğretim Öğrencilerine Verilen Beslenme Eğitiminin, Beslenme Bilgi, Davranış ve Alışkanlıklarına Etkisinin Değerlendirilmesi

Abstract

This research was carried out with randomly selected 2nd and 3rd grade students in the 23 Nisan Elementary School and Gönyeli Elementary School in Girne and LefkoĢa district of the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) to evaluate the effect of nutrition education on nutritional status, diet quality, nutrition knowledge level and dietary habits, attitudes and behaviors . Hundred and five students (52 girls ve 53 boys) whose ages vary between 8-10 years were selected from two different schools for the study. Nutrition education was given to 58 students from one school for 8 weeks. Pre-and post-training questionnaires were used to determine nutrition and physical activity habits of the children and 24 hour recall methos ise used to determine food consumption records were taken to determine food consumption and healthy eating index scores. Children's body weight and height was measured and body mass index (BMI) was calculated. No statistically significant difference was found between the right answers given to the questions about nutrition knowledge at the first interview/before training by both of the trained and untrained students (p>0.05). After nutrition education statistically significant increase was found in the rate of correct answers to the questions: „Which one is the definition of adequate and balanced nutrition?‟ , 'Which one is the calcium source?‟, '' Which one is richer in terms of fiber? '', '' Which one is a nut or seed ? '' How many times a week do we have to exercise? (p<0.05). Mean nutrition knowledge scores for pre-training were 19.07 ± 4.29 and 19.40 ± 3.69, and post training 20. 72 ± 5.47 and 17.89 ±4.01 for trained and untrained group respectively. It was found that there was no statistically significant difference between trained and untrained students pre-training (p> 0,05), while the nutrition knowledge of the untrained students were significantly lower than the trained ones (p <0,05) after the training. Healthy eating index (HEI) scores of trained and untrained students were found to be 50.14 ± 8.8 and 51.07 ± 10.01 and before training, 49.11 ± 9.11 and 51.50 ± 10.87, after training respectively. It was found that there was no statistically significant difference between pre- and post-training HEI scores of students (p> 0.05). Nutrition education seems to have a positive effect on the level of nutritional knowledge, but it seems that it is not enough to change diet quality and nutritional habits. Keywords: School children, nutrition education, healthy nutrition index, nutritional information status.

ÖZ: Bu araĢtırma Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Girne ve LefkoĢa ilçelerinde bulunan 23 Nisan Ġlkokulu ve Gönyeli ilkokulundaki rastgele seçilmiĢ 2. ve 3. sınıf öğrencilere verilen beslenme eğitiminin, beslenme durumuna, beslenme bilgi düzeyine, diyet kalitesine, alıĢkanlık tutum ve davranıĢlarına olan etkisini değerlendirilmesi amacıyla planlanmıĢ ve yürütülmüĢtür. Ġki farklı okulda bulunan 8-9 yaĢlarında 52 kız ve 53 erkek öğrenci olmak üzere toplam 105 öğrenci seçilmiĢ ve bir okuldan 58 öğrenciye 8 haftalık beslenme eğitimi verilmiĢtir. Çocukların genel bilgileri, beslenme ve fiziksel aktivite alıĢkanlıklarını saptamak amacıyla eğitim öncesi ve sonrası anket uygulanmıĢtır. Sağlıklı yeme indeksini saptamak amacıyla 1 günlük besin tüketim kaydı alınmıĢtır. Çocukların vücut ağırlığı boy uzunluğu alınmıĢ ve beden kütle indeksi (BKI)WHO 2007 standartlarına göre değerlendirilmiĢtir. Beslenme eğitimi alan ve almayan öğrenciler incelendiğinde eğitim öncesi/ilk görüĢmede beslenme bilgisi sorularına verdikleri doğru yanıtlar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı saptanmıĢtır (p>0.05). Beslenme eğitimi alan öğrencilerin eğitim sonrasında “Hangisi yeterli ve dengeli beslenmenin tanımıdır ?‟‟, „‟Hangisi kalsiyum kaynağıdır?‟‟, „‟‟Hangisi posa yönünden zengin bir besindir?‟‟, „‟Hangisi yağlı bir tohumdur ?‟‟ Haftada kaç kez kaç dakika egzersiz yapmalıyız? „‟ sorularına doğru yanıt verme oranının istatistiksel olarak anlamlı düzeyde arttığı saptanmıĢtır (p<0.05). Beslenme eğitimi alan ve almayan öğrencilerin eğitim öncesi beslenme bilgi puanı ortalamaları sırasıyla 19.07 ± 4.29 ve 19.40 ± 3.69, eğitim sonrası 20. 72 ± 5.47 ve 17.89 ±4.01 olarak bulunmuĢtur. Beslenme eğitim alan öğrencilerin eğitim öncesi ve sonrası beslenme puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilirken (p>0.05), eğitim almayan öğrencilerin ikinci görüĢmedeki beslenme bilgi puanlarının ilk görüĢmeden anlamlı düzeyde düĢük olduğu saptanmıĢtır (p<0.05). Beslenme eğitimi alan ve almayan öğrencilerin eğitim öncesi sağlıklı yeme indeksi (HEĠ) puanı sırasıyla 50.14 ± 8.8 ve 51.07 ± 10.01, eğitim sonrası 49.11 ± 9.11 ve 51.50 ± 10.87 olarak bulunmuĢtur. Beslenme eğitimi alan ve almayan öğrencilerin eğitim öncesi ve sonrası HEĠ puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir (p>0.05). Beslenme eğitiminin beslenme bilgi düzeyi açısından olumlu etkisi olduğu ancak bunun diyet kalitesinde ve beslenme alıĢkanlıklarını değiĢtirmede yeterli olmadığı görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Okul çağı çocukları, beslenme eğitimi, sağlıklı beslenme indeksi, beslenme bilgi durumu.