Ergenlerde Sosyal Medya Kullanımının, Sosyal Görünüş Kaygısı ve Kontrol Alanı Algılarını Yordaması

Abstract

ÖZ:Bu araştırmanın amacı ergenlerin sosyal medya kullanımının, sosyal görünüş kaygı düzeyi ve kontrol alanı algıları üzerinde yordayıcı etkisinin incelenmesidir. Araştırmanın evreni Gazimağusa ve İskele ilçesinde yer alan liselerde eğitim gören ergenler, örneklemi ise 2020 – 2021 Akademik yılında Gazimağusa ve İskele ilçesindeki liselerde eğitim gören ergenlerden rastgele seçilmiştir. Veri toplama sürecinde; demokratik bilgi formu ile öğrencilerin; cinsiyeti, eğitim gördüğü lise, okul türü, anne ve baba eğitim durumu, kullanılan sosyal medya paylaşım araçları ile sıklıkları, fotoğrafları paylaşmadan önce shop uygulama durumu fotoğrafları paylaşmadan önce etrafındakilerin fikrine başvurma durumu gibi demografik bilgilerin toplandığı Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Ergenlerin sosyal görünüş kaygı düzeyini ölçmek için ‘Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği (SGKÖ)’ kullanılmıştır. Kontrol Alanı Algılarının yönelimini ölçmek için ‘Kontrol Odağı Ölçeği’ kullanılmıştır. Ölçekler ile toplanan veriler bilgisayar ortamına aktarılmış, analiz edilebilmesi için SPSS 22 paket programı kullanılmıştır. Betimsel istatistik testlleri; Frekans, Standart hata, yüzdelik dağılımları, aritmetik ortalama ve strandart sapma değerlerine bakılmıştır. Testler aracılığı ile veriler incelenmiş, basıklık ve çarpıklık değerleri, verilerin homojenliği incelenmiştir. Homojen bir dağılım elde elilemediğinden nonparametrik testler ile analize devam edilmiştir. Ergenlerde sosyal medya kullanımının, sosyal görünüş kaygısı ve kontrol alanı algılarını yordayıcı etkisine bakmak için lojistik Binary Regresyon analizi yapılmıştır. Sosyal görünüş kaygısı ile kontrol alanı algısı arasında ilişkiyi incelemek için Spearman korelasyon testi uygulanmıştır. Bağımlı değişkenler üzerinde bağımsız değişkenlerin farklılık yaratıp yaratmadığını incelemek için; 2 kategorili değişkenlerde Mann Whitney U, 2 den fazla kategorisi olan değişkenlerde ise Kruskal - Wallis analizi uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre ergenlerde sosyal medya kullanımı sosyal görünüş kaygısını ve kontrol alanı algısını yordamaktadır. Kontrol alanı algıları düzeyleri arttıkça sosyal görünüş kaygı düzeyleri de arttığı, Ergenlerin sosyal medya kullanımın yüksek oluğunu ve kullanan kişilerin yetkin olduğu, sosyal görünüş kaygısının ortalama bir düzeyde olduğu, yüksek miktarda dış kontrol alanı algısına sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanında sosyal medyada geçirdikleri süre artıkça sosyal görünüş kaygısının ve dış kontrol algısının arttığı, fotoğraf yüklemeden önce shop uygulayan kişilerin uygulamayan kişilere kıyasla sosyal görünüş kaygısının ve dış kontrol algısının daha fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Sosyal Görünüş Kaygısı, Ergenlik, Kontrol Alanı Algısı, Sosyal Medya Kullanımı, Kontrol Odağı

The aim of this study is to examine the predictive effect of adolescents' use of social media based on their social appearance anxiety levels and their perception of control area. The research consisted of randomly selected adolescents studying at high schools in Famagusta and Iskele districts in the 2020-2021 academic year. In the data collection process; a personal information form was used to collect demographic information such as gender, high school, school type, mother and father education status, social media sharing tools used and their frequency, editting before sharing photos onto social media platforms, and asking for the opinion of those around them before sharing the photos. The 'Social Appearance Anxiety Scale' (SAAS) was used to measure the social appearance anxiety levels of adolescents. The 'Locus of Control Scale' was used to measure the orientation of their perception of control area. The data collected with the scales were transferred to a computerised environment and the SPSS 22 package program was used for analysis. Descriptive statistical tests; Frequency, standard error, percentage distributions, arithmetic mean and standard deviation values were examined. The data were examined by means of tests, the values of kurtosis and skewness, and the homogeneity of the data. Since a homogeneous distribution could not be obtained, the analysis was continued with nonparametric tests. Logistic Binary Regression analysis was conducted to look at the predictive effect of social media use on adolescents' perceptions of social appearance anxiety and control space. Spearman correlation test was applied to examine the relationship between social appearance anxiety and perception of control area. To examine whether independent variables make a difference on dependent variables; Mann Whitney U analysis was applied for the variables with 2 categories, and the Kruskal - Wallis analysis was applied for the variables with more than 2 categories. According to the research findings, the use of social media in adolescents predicts social appearance anxiety and perception of control area. It was concluded that as the perception of external control increase, social appearance anxiety levels also increase, adolescents' social media use is high, the users are competent, their social appearance anxiety is at an average level, and they have a high amount of external control area perception. In addition, it was concluded that as the time spent on social media increased, social appearance anxiety and perception of external control increased, and people who edit their photos before uploading them had more social appearance anxiety and perception of external control compared to those who did not. Keywords: Social Appearance Anxiety, Adolescence, Perception of Control Area, Social Media Use, Locus of Control.