Cerrahi Hastalarında Ameliyata Bağlı Basınç Yarası Risk Faktörlerinin Belirlenmesi

Abstract

ÖZ:Amaç: Bu araştırma; cerrahi hastalarında ameliyata bağlı basınç yarası prevelansı ve basınç yarası gelişmesini etkileyen risk faktörlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı–kesitsel araştırma tasarımına uygun olarak yapılan bu araştırma; Nisan-Kasım 2019 arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bir devlet hastanesinin Genel Cerrahi, Ortopedi ve Kalp ve Damar Cerrahisi kliniklerinde yatan, ameliyat olan hastalar ile yürütülmüştür. Araştırma örneklemini araştırmaya alınma kriterlerine uyan 342 hasta oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Hastaların Tanıtıcı ve Klinik Özellikler Formu, Ameliyata Bağlı Basınç Yarası Risk Faktörleri Değerlendirme Formu, 3S Ameliyathane Basınç Yarası Risk Tanılama Ölçeği ve Basınç Yarası Evrelendirme Formu kullanılmıştır. Verilerin analizi, SPSS 24 kullanılarak tanımlayıcı analizler, t testi, lojistik regresyon analiz yöntemleri ile yapılmıştır. Bulgular: Araştırma örneklemine alınan hastaların yaş ortalamaları 62,13±17,80, %53,51’i erkektir. Hastaların %42,1’i ortopedi kliniğinde yatmakta olup, %85,09’una genel anestezi uygulanmış, %21,64’ünde vazapresör ilaç kullanılmış, %35,38’ine cerrahi girişim sırasında fiziksel manevra yapılmış, %51.75’inin 26-35 dk ameliyat sonrası bakım ünitesinde izlendiği saptanmıştır. Hastaların 3S Ameliyathane basınç yarası risk puan ortalamasının 16.26±3.09 olduğu, %16.32’inde evre 1 basınç yarası geliştiği, basınç yarasının %51,79’unun 3. gün geliştiği saptanmıştır. Hastaların basınç yarası gelişme durumunu yaşın %6, beden kitle indeksi’nin %13, cerrahi girişim sırasında fiziksel manevra uygulanmasının %41, ameliyat sonrası bakım ünitesinde 26 dk’dan daha uzun kalmanın %27 oranında arttırdığı saptanmıştır. Sonuç: Bu araştırmada, cerrahi hastalarında ameliyathane basınç yarası risk puanının ortalamanın altında olmasına rağmen, basınç yarası insidansının %16 olduğu, hastalarda ameliyat sonrası üçüncü gün birinci evre basınç yarası geliştiği saptanmıştır. Ameliyat sonrası basınç yarasının gelişmesinde, ileri yaşın, beden kitle indeksinin, ameliyat sırasında fiziksel manevra yapılmasının ve ameliyat sonrası bakım ünitesinde uzun süre kalmanın önemli risk faktörleri olduğu belirlenmiştir. Cerrahi hemşirelerinin ameliyat sonrası basınç yarasını önlemede bu risk faktörlerine yönelik hemşirelik girişimlerini planlaması önerilir. Anahtar Kelimeler: Basınç Yarası, Cerrahi Hastaları, Risk Faktörleri

Objectives: The aim of this study was to determine the prevalence of postoperative pressure injuries and the risk factors affecting the development of pressure injuries for surgical patients. Method: This descriptive and cross-sectional research was conducted between April and November 2019 on patients, who underwent surgical operation at the clinics of general surgery, Orthopedics and Cardiovascular Surgery of a public hospital in Turkish Republic of Northern Cyprus. 342 patients that met the inclusion criteria comprised the sample of the study. We used Descriptive and Clinical Characteristics Form, the Surgical Pressure Injuries Risk Factors Assessment Form, the 3S Intraoperatıve Pressure Ulcer Rısk Assessment Scale and European Pressure Ulcer Advisory Panel Pressure Ulcer Classification System. Statistical package program SPSS 25 was used for data analysis. Descriptive analysis, t-test and regression analysis were used. Results: The mean age of the participants was 62.13 ± 17.80, and 53.51% were male. 42.1% of the participants stayed at the orthopedics clinic, 85.09% received general anesthesia, 21.64% were administered vasopressor, 35.38% were made physical maneuver during surgery and 51.75% were followed at the postoperative care unit for 26-35 minutes. Mean scores obtained from the 3S Intraoperatıve Pressure Ulcer Rısk Assessment Scale was 16.26±3.09. Stage 1 pressure injuries developed in 16.32% of the patients and pressure injuries developed in third postoperative day in 51.79% of the patients. Physical maneuver during surgery, staying longer than 26 minutes at the postoperative care unit, Body-Mass Index, and age of the participants increased the probability of pressure injuries development by 41%, 27%, 13% and 6%, respectively. However, there was a statistically significant difference between the patients age, body mass index, postoperative waiting time, physical maneuvering and pressure body mass index injuries development during surgery (p <0.05). On the other hand, the increase in the of the patients by 1 unit increases the probability of pressure injuries development by 13%, and physical maneuvering during surgery increases the probability of pressure injuries development by 41%, postoperative care unit waiting for more than 26 minutes seems to increase the possibility of pressure injuries development by 27%. Conclusion: Although Operating Room Pressure Injuries Risk scores of the participants of this study were lower than the average, we found that pressure injuries incidence was 16% and stage 1 pressure injuries developed in the third postoperative day. Higher age, body-mass index, physical maneuver during surgery and prolonged stay at the postoperative care unit were important risk factors for pressure injuries development. We believe that nursing interventions on risk factors that increase postoperative pressure injuries should be planned in order to prevent pressure injuries. Keywords: Pressure Injuries, Surgical Patients, Risk Factors