Küçük İşletmelerde Nepotizm, Kurumsallaşma ve Çevresel Etkilerin İşletme Performansı Üzerindeki Etkileri: KKTC Alan Çalışması

Abstract

ÖZ: Gelişen teknolojiyle birlikte hızla değişen iş dünyasında hayatta kalmak, küçük işletmelerin karşı karşıya olduğu önemli zorluklardan birisidir. Önemli bir kısmı aile işletmelerinden oluşan bu tür işletmeler genellikle bu değişime uyum sağlayamamakta ve pek çoğu ikinci nesile ulaşamadan silinip gitmektedirler. İşletmelerin, ikinci nesil ve daha sonrasına ulaşabilmeleri ve devamlılıkları için önerilebilecek en önemli reçetelerden birisi kurumsallaşma olacaktır. Kurumsallaşma sayesinde hem yönetenler hem de müşteriler için daha öngörülebilir hale gelen işletmeler daha akılcı kararlar almakta ve işletme performanslarını arttırmaktadır. İşletmeleri olumsuz etkileyen şartlardan birisi ise yaygın şekilde görülen nepotizmdir (akraba kayırmacılığı). Nepotizm nedeniyle bazı işletmeler rasyonel kararlar verememekte ve rekabet anlamında piyasada konum kaybederek geleceğini riske atabilmektedir. İşletmelerin karşı karşıya olduğu bir diğer konu ise bulundukları çevredeki belirsizliklerdir. Bu belirsizlikler piyasa ile ilgili olabileceği gibi ülkedeki siyasi ortamdan da kaynaklanabilmektedir. Bu çalışmada KKTC’de faaliyet gösteren işletmelerin sahipleri ve/veya çalışanlarına yönelik bir anket çalışması yapılmıştır. Araştırmada kurumsallık, nepotizm ve çevresel belirsizlik düzeyi literatürden elde edilen ölçekler yardımıyla belirlenmiş ve bu boyutların işletme performansına etkileri incelenmiştir.

One of the major obstacles that small firms confront is surviving in a quickly changing business world with rapidly emerging technology. These firms, many of which are family businesses, are unable to adjust to the change, and many of them fade out before reaching the second generation. Institutionalization is one of the most essential prescriptions for preventing companies from suffering a similar destiny. Companies have become more predictable for both managers and customers as a result of institutionalization, allowing them to make more reasonable decisions and improve firm performance. The pervasive nepotism is one of the conditions that has a detrimental impact on businesses. Some businesses are unable to make sensible judgments as a result of nepotism, and they may end up jeopardizing their future by losing market share. Another difficulty that businesses encounter is the unpredictability of their surroundings. These concerns could be tied to both the market and the country's political climate. In this study, a survey was conducted for the owners or employees of companies operating in the TRNC. The researchers used scales from the literature to determine the levels of institutionalism, nepotism, and environmental uncertainty in the study. The implications of these dimensions on firm performance were then investigated.