State School Principals’ Perceived Leadership Behaviors in Relation to English Language and Other Subject Area Teachers’ Job Satisfaction in TRNC

Abstract

ABSTRACT: This study was intended to determine the state school teachers’ perceptions of their school principal’s leadership behavior (consideration and initiating structure) in the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) in relation to their job satisfaction levels. The study measured teachers’ perceptions of their school principals’ leadership behavior through the responses they gave on the Leadership Behavior Description Questionnaire (LBDQ). One the other hand, Mohrman-Cooke-Mohrman job satisfaction scale was utilized to measure teachers expressed overall job satisfaction, intrinsic and extrinsic motivation levels. From a population of around 1550 school teachers, 837 randomly selected teachers were sent the questionnaire packages and 599 (N = 599, 274 form elementary, 325 from secondary schools) returned them. Thus, the return rate was 72%. With a sample size of 599 teachers 57% of all the teachers in TRNC were included in the study. After the data was collected, teachers’ perceptions of their school principals’ leadership behaviors and teachers’ expressed job satisfaction levels were determined through statistical analysis. While examining the obtained data, Statistical Package for Social Sciences (SPSS version 18) was utilized to carry out statistical procedures. First, the perceived leadership behavior of school principals and teachers’ expressed overall job satisfaction, intrinsic and extrinsic motivation levels were calculated as a whole. Then, a linear regression analysis was conducted to test whether a relationship existed between school teachers’ perceptions of their principals’ leadership behavior and teachers’ expressed job satisfaction levels. Since a relationship was found, the significance of this relationship was analyzed. Analysis of data proved that there was a significantly positive relationship between school principals’ perceived consideration behavior and teachers’ expressed overall job satisfaction, intrinsic and extrinsic motivation levels and there was no significant relationship between school principals’ perceived initiation of structure behavior and teachers’ overall job satisfaction, intrinsic and extrinsic motivation levels. Further analyses were carried out to examine in detail the difference between elementary and secondary school teachers’ perceptions of their school principals’ leadership behaviors and expressed job satisfaction levels. A significant difference was observed in both areas so school principals were interviewed to double check the validity of the findings. Elementary school principals were perceived to be less considerate and less initiating structure than secondary school principals, moreover, elementary school teachers expressed lower overall job satisfaction, intrinsic and extrinsic motivation levels. School principals agreed with the findings stating the possibility that a difference could exist between elementary and secondary school teachers perceptions of their principals’ leadership behavior and expressed job satisfaction levels due to the fact that their conditions were quite different from each other. Another area which was specifically dealt with was the difference between English language and other subject area teachers’ perceptions or their school principals’ leadership behaviors and their expressed job satisfaction levels. The reason for doing so was the assumption that the English language teachers due to some peculiarities of their subject area would have different needs and expectations, thus, their job satisfaction levels would be affected if such needs and expectations were not met. No significant difference was found between the two. The reason for this could be the support the English language teachers receive from external institutions such as the British Council in Cyprus, the Cyprus Turkish English language teachers Association (CTELTA) and representatives of publishers.

Key Words: English language teachers, school principals, leadership, consideration, initiating structure, motivation, job satisfaction.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ÖZ: Bu çalışma Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki (KKTC) devlet okullarında görev yapmakta olan okul müdürlerinin önderlik tutum ve davranışları ile bu okullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin iş doyum düzeyleri arasında doğrudan bir ilişki olup olmadığını araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, öğretmenlerin okul müdürlerinin tutum ve davranışlarını betimleyişini ölçmek için Ohio State Üniversitiesi tarafından 1957 yılında geliştirilmiş olan Lider Davranışı Betimleme Ölçeği (Leadership Behavior Description Questionnaire, LBDQ) ve yine öğretmenlerinin iş doyumu, içten güdülenmişlik ve dıştan güdülenmişlik düzeylerini ölçmek için de Mohrman, Cook, Mohrman İş Doyumu Ölçeği (Mohrman, Cooke, Mohrman Job Satisfation Scales, MCMJJS) kullanılmıştır. Bu ölçekler, kişisel bilgileri içeren bir araçla birlikte, paket halinde, KKTC genelinde ilk ve orta öğretimde görev yapmakta olan 1550 civarındaki öğretmenden, yansız rastlantısal örnekleme yöntemi ile seçilmiş 837 öğretmene gönderilmiştir. Gönderilmiş olan paketlerden 599 tanesi geri gelmiştir. Böylece KKTC genelindeki öğretmenlerin %73’üne paket gönderilmiş, bunlardan %72 geri dönüş sağlanmış ve KKTC genelindeki devlet okulu öğretmenlerinin %39’undan oluşan bir örneklem elde edilmiştir. Bulguların analizi için Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paketi (SPSS version18) programı kullanılmış ve bu işlemler sonucunda okul müdürlerinin öğretmenler tarafından betimlenmiş olan önderlik tutum ve davranışlarının öğretmenlerin iş doyumu ile doğrudan ve anlamlı bir ilişkisi olduğu ortaya çıkmıştır. İşlerin yapılmasını insan ilişkilerini iyi tutarak sağlamaya odaklanmış okul müdürleri ile çalışan öğretmenler daha yüksek iş doyumu bildirirken, yalnızca işlerin yürütülmesine odaklanmış ve insan ilişkilerini pek fazla önemsemeyen tutumların iş doyumuyla doğrudan ve anlamlı bir ilişkisi olmadığını göstermiştir. Araştırma, öğretmenlerin, müdürlerinin liderlik davranışlarına yönelik algıları ve iş doyum düzeylerine genel bakışın yanı sıra, öğretmenlerin görev yaptıkları okul türünü (ilk ve orta dereceli okul) de dikkate almış ve bu iki tür okulda görev yapan öğretmenlerin algıları ve iş doyum düzeylerini karşılaştımıştır. İlköğretimde görev yapmakta olan öğretmenler müdürlerinin gerek insan ilişkileri gerekse iş odaklı tutumlarını, orta öğretimde görev yapan öğretmenlere nazaran daha düşük algılamakta, bunun yanı sıra iş doyum düzeylerini de daha düşük olarak ifade etmektedirler. İkisi arasında her iki alanda da anlamlı bir fark görüldüğünden, bulguların geçerliliğini artırmak üzere okul müdürleri ile yarı-yapılandırılmış ve rahat bir ortamda geçen bir mülakat yapılmıştır. Okul müdürleri, öğretmenlerin ifadelerinin doğru olabileceğini çünkü bu iki tür okul arasında, gerek öğretmen ve öğrenci sayıları, gerek öğrenci nitelikleri gerekse de müfredat uygulamaları açısından oldukça büyük farklar olduğunu dile getirmişlerdir. Ele alınan bir diğer konu ise, İngilizce öğretmenleri ve diğer konu alanı öğretmenlerinin okul müdürlerinin liderlik davranışlarını algılama ve iş doyum düzeyleri arasında bir fark olup oladığıdır. Bunu ele almaktaki gerekçe, hem konu alanı olarak İngilizce dersini diğer derslerden farklı kılan kendine özgü öğrenme / öğretme yöntem, teknik ve materyalleri, hem de İngilizce öğretmenlerinin gereksinimleri ve bu gereksinmlere bağlı olarak okul müdürlerinden beklentilerinin bir farklılık yaratabileceği varsayımıdır. Yapılan analizler İngilizce öğretmenleri ve diğer konu olanı öğretmenlerinin algıları ve iş doyum düzeyleri arasında anlamlı bir fark olmadığını göstermiştir. Bunun neden kaynaklanıyor olabildiğine bakıldığında, olayların tamamen bire bir içinde olan bir araştımacı olarak denilebilir ki, İngilizce öğretmenlerinin gereksinim ve bekletileri dış kuruluşlar tarafından karşılandığından, okul müdürlerinden pek fazla bir beklentileri olmayabilir. British Council, bütçesi el verdiği ölçüde ada çapında gerek material / araç / gereç, gerekse hizmet içi eğitim bağlamında İngilizce öğretmenlerini desteklemektedir. Bunun yanı sıra Kıbrıs Türk İngilizce Öğretmenleri Derneği (KTİÖD) ve yabancı yayınevi temsilcileri de bu bağlamda çalışmalar yapmaktadır.

Anahtar Sözcükler: Okul müdürleri, liderlik (önderlik), insana yönelik, işe yönelik, motivasyon, iş doyumu.