Ebeveynlerin Toplumsal Cinsiyet Algıları ve Cinsiyet Rollerine İlişkin Kalıp Yargılarının İncelenmesi

Abstract

ÖZ: Erken çocukluk yılları, çocukların cinsiyet kimliklerinin oluşumunda kritik öneme sahip bir zaman dilimidir. Çocukların cinsiyet kimliğine dair şemalarının oluştuğu bu dönemde, ebeveynler tarafından çocuklara yansıtılan cinsiyete ilişkin yaşantılar ve söylemler büyük öneme sahiptir. Bu görüşten hareketle bu araştırmada 3-6 yaş çocuğu olan anne ve babaların cinsiyet rollerine ilişkin algıları ve cinsiyet rollerine ilişkin kalıp yargılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nicel araştırma deseni ile yürütülmüş betimsel tarama modeli kullanılan bir araştırma olup örneklem olarak basit rastgele örneklem yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu Türkiye’de bulunan Manisa ilinin dört ilçesinde (Şehzadeler, Yunusemre, Akhisar ve Gördes) yaşayan ve 3-6 yaş çocuğu olan ebeveynler oluşturmuştur. Araştırmaya 238 anne ve 60 baba olmak üzere toplam 298 ebeveyn katılmıştır. Ebeveynlerin toplumsal cinsiyete yönelik sahip olduğu algıları ve kalıp yargıları belirlemeyi amaçlayan bu araştırmada veri toplama aracı olarak, Zeyneloğlu (2008) tarafından geliştirilmiş olan “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği, Akgül Gök (2013) tarafından oluşturulmuş “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Değerlendirme Formu” ve araştırmacı tarafından oluşturulmuş olan “Demografik Bilgi Formu” kullanılmıştır. Ebeveynlerin Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği toplam ve alt boyut puanlarının; ebeveynlerin cinsiyetleri, ebeveynlerin eğitim düzeyi, ebeveynlerin eşlerinin eğitim düzeyi, çocuk sayısı, çocuğun anaokuluna gitme durumu, ailede çocuğun karar süreçlerine katılma durumu ve “Ailede kadın ve erkeğin yapacağı işler farklıdır” görüşüne katılma düzeylerine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı bulunmuştur. Toplumsal Cinsiyet Rolleri Değerlendirme Formu puanlarının; ebeveyn eğitim düzeyi, ebeveynlerin eşlerinin eğitim düzeyi, çocuk sayısı, ailede çocuğun karar süreçlerine katılma durumu ve “Ailede kadın ve erkeğin yapacağı işler farklıdır” görüşüne katılma düzeylerine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı belirlenmiştir. Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği ve Cinsiyet Rolleri Değerlendirme Formu toplam ve alt ölçek puanları arasında yüksek ve orta düzeylerde korelasyonlar saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular alanyazında yer alan konular ile bağlantılı olarak çeşitli çalışmalarla ilişkilendirilerek yorumlanmış ve çalışmanın sonucunda çeşitli öneriler sunulmuştur.

Early years are a critical period of time in the formation of children's gender identities. In this period, when the schemas of children's gender identity are being formed, the experiences and discourses related to gender projected by parents to children are of great importance. Based on this view, it was aimed to examine the perceptions of parents with 3-6 year old children about gender roles and stereotypes related to gender roles in this research. This research conducted with a quantitative research design using a descriptive screening model, and a simple random sampling method was used as a sample. The study group comprised parents living in four different districts of Manisa province in Turkey (Şehzadeler, Yunusemre, Akhisar and Gördes) and children aged 3-6 years. A total of 298 parents, including 238 mothers and 60 fathers, participated in the research. The “Gender Roles Attitude Scale” developed by Zeyneloğlu (2008), the ”Gender Roles Assessment Form“ created by Akgül Gök (2013) and the ”Demographic Information Form" created by the researcher were used as data collection tools in this research aimed at determining the perceptions and stereotypes that parents have about gender. It was found that the total and sub-dimension scores of the Gender Roles Attitude Scale of parents differed significantly according to the genders of parents, educational level of parents, educational level of parents' spouses, working status of mothers, number of children in family, the child's kindergarten attendance status, participation in the child's decision-making processes in the family, and levels of participation in the opinion “The work that men and women do in the family is different”. Gender Roles Evaluation Form scores of the; it has been determined that the level of education differs significantly according to the level of education of parents' spouses, the working status of mothers, the number of children, the child's participation in decision-making processes in the family, and the level of participation in the opinion “The work that men and women do in the family is different”. Correlations between the Gender Roles Attitude Scale and the Gender Roles Evaluation Form total and subscale scores were found at high and medium levels. The findings obtained from the research were interpreted by associating with various studies in connection with the topics in the related literature, and various suggestions were presented as a result of the study.