Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programlarında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Liderlik Yönelimleri ve İşsizlik Kaygıları Arasındaki İlişki

Abstract

Leadership orientations and unemployment anxiety levels of teacher candidates studying in classroom teaching and preschool teaching departments were examined. Relational screening method was used in the research. The population of the research is the teacher candidates studying at the Atatürk Teachers Academy, one of the state-affiliated higher education institutions in the Turkish Republic of Northern Cyprus, and the Eastern Mediterranean University Education Faculty in the spring semester of the 2020-2021 academic year, in the classroom teaching and pre-school teaching departments. The sample of the study consists of a total of 552 teacher candidates, 220 teacher candidates studying in the Atatürk Teacher Academy, Primary Education and Preschool Teaching departments, and 332 teacher candidates studying in the Eastern Mediterranean University, Primary Education and Pre-School Teaching departments, which constitute the entire universe."Personal Information Form" to collect teacher's demographic information, "Leadership Orientations Survey [Self]" to determine leadership orientations, and "Teacher Candidate Unemployment Anxiety Scale (TCUAS)" to determine unemployment anxiety of teacher candidates are used as data collection tools in research. Research data were analyzed by using SPSS program, Pearson Moments Product Correlation, “Kruskal Wallis” and “MannWhitney U” test. According to the research findings, it was revealed that teacher candidates show themselves frequently human-based leadership orientation. According to teacher candidates, it was determined that personal pessimism and lack of self- confidence were definitely effective among the factors affecting their anxiety levels. This result is seen as a factor that pushes prospective teachers to worry about unemployment. There is a significant relationship between the leadership orientations of teacher candidates and the variables of gender and institution. At the same time, a significant relationship is observed between the unemployment concerns of teacher candidates and the variables of gender, age, institution, department and class. The human-based leadership orientations of teacher candidates and unemployment concerns due to lack of qualitative knowledge and skills affect each other positively and at a low level. There is an inverse and low level relationship between the structural leadership orientations of teacher candidates and unemployment concerns due to the contraction in employment and the decrease in the need for labor, unemployment concerns due to environmental-social pressure and general unemployment concerns. On the other hand, there is an inverse and low-level relationship between teacher candidates political leadership orientations and unemployment anxiety caused by environmental and social pressure.

ÖZ: Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programlarında öğrenim gören öğretmen adaylarının liderlik yönelimleri ile işsizlik kaygı düzeyleri incelenmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırma evreni, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki devlete bağlı yükseköğretim kurumlarından olan Atatürk Öğretmen Akademisi ile Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde 2021-2022 eğitim öğretim yılında güz döneminde Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programlarında öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, evrenin tümünü oluşturan Atatürk Öğretmen Akademisi Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programlarında öğrenim gören 220 öğretmen adayı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programlarında öğrenim gören öğrenim gören 332 öğretmen adayı olmak üzere toplam 552 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma veri toplama araçları olarak, öğretmenlerin demografik bilgilerini toplamak için “Kişisel Bilgi Formu”, liderlik yönelimlerini belirlemek için “Liderlik Yönelimleri Ölçeği (Leadership Orientations Survey [Self])” ve öğretmen adaylarının işsizlik kaygısını belirlemek için ‘Öğretmen Adaylarının İşsizlik Kaygısı Ölçeği (ÖAYİKÖ)) kullanılmıştır. Araştırma verileri SPSS programı kullanılarak, Spearman Korelasyonu, “Kruskal Wallis”ve “Mann-Whitney U” testi ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, öğretmen adayları kendilerini sık sık insan kaynaklı liderlik eğilimi gösterdikleri ortaya koyulmuştur. Öğretmen adaylarına göre kaygı düzeylerini etkileyen etmenler arasında mutlaka kişisel karamsarlık ve özgüven eksikliğinin etkili olduğu belirlenmiştir. Bu sonuç öğretmen adayların işsizlik kaygısına iten bir etmen olarak görülmektedir. Öğretmen adaylarının liderlik yönelimleri ile cinsiyet ve kurum değişkenleri arasında manidar bir ilişki görülmektedir. Aynı zamanda öğretmen adaylarının işsizlik kaygıları ile cinsiyet, yaş, kurum, bölüm ve sınıf değişkenleri arasında manidar bir ilişki görülmektedir. Öğretmen adaylarının insan kaynaklı liderlik yönelimleri ile niteliksel bilgi ve beceri eksikliği kaynaklı İşsizlik Kaygıları ise birbirini pozitif yönde ve düşük düzeyde etkilemektedir. Öğretmen adaylarının yapısal liderlik yönelimlerini ile istihdamda daralma ve iş gücü ihtiyacında azalmanın etkisinden kaynaklı işsizlik kaygıları, çevresel- sosyal baskı kaynaklı işsizlik kaygıları ve genel işsizlik kaygıları aralarında ters yönlü ve düşük düzeyde ilişki vardır. Öğretmen adaylarının politik liderlik yönelimlerini ile çevresel ve sosyal baskı kaynaklı işsizlik kaygısı arasında ise ters yönlü ve düşük düzeyde ilişki vardır.