01 Rector's Office
http://hdl.handle.net/11129/722
2024-03-29T11:29:02ZEnosis'in Doğuşu ve Düşünceden Eyleme Geçişi: 1931 İsyanı
http://hdl.handle.net/11129/5305
Enosis'in Doğuşu ve Düşünceden Eyleme Geçişi: 1931 İsyanı
Göktürk, Turgay Bülent
2009-01-01T00:00:00ZAmerikan Basınında İzmir Yangını 1922 (Amerikan Kaynaklarında İzmir Yangını)
http://hdl.handle.net/11129/5304
Amerikan Basınında İzmir Yangını 1922 (Amerikan Kaynaklarında İzmir Yangını)
Göktürk, Turgay Bülent
ÖNSÖZ: 9 Eylül 1922 tarihi; özgürlüğü ve bağımsızlığı için yola çıkan Türk Ulusu‟nun, Mustafa Kemal‟in gösterdiği hedef doğrultusunda, zaferle taçlandırdığı bir gün olması nedeniyle, Türk Ulusal Bağımsızlık Savaşı‟nda özel bir yere sahiptir. İşte bu önemli olayın, Türk Ordusu‟nun İzmir‟i yeniden ele geçirişinin hemen dört gün sonrasında, 13 Eylül‟de meydana gelen ve yabancı kaynaklarda Büyük İzmir Yangını (Great Fire of Smyrna) olarak adlandırılan felaket, İzmir‟in tüm ekonomik, sosyolojik ve fiziksel görüntüsünü değiştirmiştir. İzmir‟in Türk ve Yahudi mahalleleri dışındaki üçte ikisinin yanması ile
sonuçlanan bu olayın ne şekilde başladığı, günümüzde bile tartışılan, üzerinde incelemeler yapılan bir konudur. Bu konuda, Amerikan arşiv belgeleri, Fransız kaynakları ve basını ile İngiliz basını araştırmacılar tarafından incelenerek, soru işaretlerine yanıt aranmıştır. Bu çalışmada da dönemin Amerikan Basını, özellikle de o dönem konuya özel ilgi gösterdiği görülen The New York Times gazetesi temel alınarak incelenmiş ve İzmir Yangını ile birlikte yangın sonrası İzmir‟in ve mültecilerin durumunun Amerikan Basını tarafından ne şekilde gözlemlendiğine ve konuyla ilgili çalışma yapan ilgililere ışık tutulmaya çalışılmıştır. 6 Konuyla ilgili çalışmaya 2010 yılında başlanılmış, yaklaşık beş yıllık süreçte olgunlaştırılmaya çalışılmıştır. Konuyla ilgili Amerikan gazete arşivlerinin taranması sonucu elde edilen yangın ve sonrası ile ilgili haberlerin Türkçeye tercümesinde, herhangi bir yanlışlığa meydan vermemek adına, özel ilgi gösterilmiş ve farklı kişiler tarafından teyidi sağlanmış, direkt alıntılarda “Constantinapolis, Smyrna” v.b. yer isimlerinin orijinal metine sadık kalma adına tercümesi yapılmamıştır. Doktora eğitimi sürecinde başladığım çalışmanın bu noktaya gelmesinde beni yüreklendiren değerli hocam Prof. Dr. Kemal Arı‟ya, İngilizce haber metinlerinin tercümesi konusunda yardımcı olan oğullarım A. Serkan ve M. Sercan Göktürk‟e ve her zaman olduğu gibi bu çalışmamda da desteğini esirgemeyen eşim Süheyla Göktürk‟e sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.
2016-01-01T00:00:00ZTarihsel Süreçte Kıbrıs Konulu Makalelerim
http://hdl.handle.net/11129/5303
Tarihsel Süreçte Kıbrıs Konulu Makalelerim
Göktürk, Turgay Bülent
ÖNSÖZ: 1995’te, Doğu Akdeniz Üniversitesi Kıbrıs Araştırmaları Merkezi’ni kurup başkanlığını yürütürken yaptığım küçük çaplı bir araştırmada bazı çarpıcı sonuçlara varmıştım. 1878 sonrasından araştırmayı yaptığım güne kadar Kıbrıs’ta yazılan yıllık ortalama Türkçe kitap sayısı yaklaşık 10’du. Toplamda (1878-1995 dönemi) binin epeyce altında olan sayı içinde, resmi yayınlarla eskiden risale denilen küçücük kitaplar da vardı.
Buna karşın Ada’da yılda yaklaşık 500 Rumca kitap yayımlanıyordu. Türk dilinde Kıbrıs’la ilgili ciddi yayınların sayısı ancak birkaç elin parmakları kadar, Yunan dilinde yüzlerce, hatta belki de daha fazla idi. İngilizler, adaya sahip olduktan hemen sonra Kıbrıs konusunda kitaplar yayımlamaya başlamışlardı. İtalyan, Fransız ve diğer Avrupa dillerinde de yayımlanan çok sayıda Kıbrıs konulu kitap vardı. Sözünü ettiğim küçük çaplı araştırmaya göre biz Türkler, Kıbrıs’ı ulusal dava olarak gördüğümüzü söylerken kaleme sarılıp kalıcı bir şeyler yazmıyorduk. Oysa ki konunun, Kıbrıs Türkleri özelinde toplumsal
bellekle de ilgisi; her çalışmanın, her yayının, her kitabın, bu konuda sıkıntısı, boşluğu olan toplumsal belleği besleme gibi bir işlevi de var. Günümüzde durumun çok değiştiği, artık çok sayıda yayın yapıldığı gözle görünecek kadar kesin! Yalnız kitap olarak değil, makale olarak dergilerde hatta gazetelerde yayımlanan çok sayıda çalışma var. Bir bilimsel etkinlikte sunulup da kitap olarak yayımlanan ya da yayımlanmayan VIII
çalışmalar da çok! Kitaplaşmış ya da kitaplaşmamış yüksek lisans ve doktora çalışmalarını da unutmamak gerekir. Makalelerin kitaplaştırılması gibi bir gelenek yok denecek kadar az! Bizde bunun belirgin bir örneğini, -anısı önünde her zaman saygı ile eğildiğim merhum Harid Fedai’de görürüz ve kişi olarak ben bunun ne kadar yararlı/işlevsel olduğunu sıkça görüyorum. Artık onun bir çalışmasına bakmam gerektiği zaman yaptığım tek şey raflardaki ilgili kitabını almaktır. Değerli dostum Turgay Bülent Göktürk’ün, 22 makalesinden oluşan yeni kitabı Tarihsel Süreçte Kıbrıs Konulu Makalelerim adlı kitabını bu çerçevede değerlendirmek gerekir. Artık onun bu kitapta yer
alan çalışmalarından birine ulaşmak için elimi uzatıp raflardan indirmek yeterli olacak! Sanal dünya böyle bir ortam zaten diyecekler olabilir ama bence öyle değil! Rafta yer alan bir kitap bambaşka bir şey! Turgay Bülent Göktürk’ün makaleleri, Kıbrıs ve Kıbrıs Türkleri ile ilgili birçok konu içeriyor. Başlıklarından yola çıkılarak düzenlenecek bir kavramlar/sözcükler demeti, makalelerinin içerikleri ile ilgili yeterli fikir verir: “1963 Olayları”, “Rum Ortodoks Kilisesi”, “1974 Katliamları”, “Kıbrıs Türk Milli Kurtuluş Mücadelesi”, “TBMM Ceride Kayıtları”, “Johnson Mektubu”, “27 Mayıs 1960”, “Kıbrıs Milli Arşivi”, “Lozan Konferansı”, “Katliamlar ve Kanlı Noel”, “Girit’ten Kıbrıs’a Göç”,
“Türkiye-Romanya İlişkileri”, “Kıbrıslı Mülkiyeliler”, “KKTC Anayasası”, “Tarih Eğitimi”, “Enosis”, “1931 İsyanı”, “’Jeopolitik unsurlar’ ve ‘politik,’ ‘ekonomik,’ ‘stratejik konular’” gibi!
Turgay Bülent Göktürk dostumu, daha önce yayımlanan eserleri yanında öyle bir eseri de yayın dünyamıza kazandırdığı ve toplumsal belleğimize katkı yaptığı için kutlarken teşekkür de ederim. Daha nice eserlere Turgay Bey!
İsmail Bozkurt
2021-01-01T00:00:00ZKıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi Ve Enosis Politikaları
http://hdl.handle.net/11129/5302
Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi Ve Enosis Politikaları
Göktürk, Turgay Bülent
ÖNSÖZ: Osmanlı’nın Ada’yı fethini müteakip, Ortodoks Kilisesi’ni yeniden canlandırdığı, birçok idari ve ekonomik ayrıcalıklar tanıdığı dönemden başlayarak, Osmanlı Yönetimi, İngiliz Yönetimi ve daha sonraki Kıbrıs Cumhuriyeti dönemi ile sonraki süreçte Ortodoks Kilisesinin durumunu incelediğimiz zaman, Kıbrıs’ta Kilise’nin politika üretilmesindeki önemini, Başpiskoposlarla piskoposların sosyal ve siyasi düzen içerisindeki konumlarını, Rum halkı ve siyasetçileri üzerindeki otoritesini ve belirleyici etkisini, Ada’daki Türk ve Rum halkları arasındaki çatışmaların, kavgaların başlaması ve devam etmesindeki rolünü, hatta bunun bir rol değil, başrol oyunculuğu, zaman zaman da senarist ve yönetmenlik olduğunu açıklıkla görmekteyiz. Bu incelemeyi, Megali İdea’nın yaşatılması ve nesilden nesile aktarılması görevini üstlenen Rum Ortodoks Kilisesi ve Patrikhane’nin sözkonusu amaçlarını ve eylemlerini gerçekleştirmek için Osmanlı İmparatorluğu’nun kendisine tanıdığı geniş hoşgörüden yaralandığını da gözardı etmeksizin yapmalıyız ki, bugünü daha gerçekçi değerlendirebilelim ve gelecekle ilgili doğru öngörüler ve politikalar üretebilelim.
2016-01-01T00:00:00Z