Abstract:
ABSTRACT: The majority of the Islamic countries are located in hot and dry climatic areas of Asian and African continents. Islamic religion, which gives special attention for the privacy of the family life or personal life is an important factor that affects the life style. Thus, due to both factors as well as the sense of creating secure and defensive environment for the most mighty one of the country, the highest ruling authority like the sultan, shah or emir, the design of the spaces created for his / her administration as well as private life deserved more special care. Under these conditions, within the palace of the mighty reign, there are always special quarters defined as ―the court‖ reserved for him which reflect his political power and economical level of his country. As a result of the climatic characters, the court is considered to provide the necessary climatic environment besides the needs and luxury for the administration, private life and leisure life. During the times when the mighty ruler went to war expeditions or hunting, a special organization to bring the maximum luxury for his comfort were provided with architecturally built pavilions or tent courts all of which deserve special attention as they bear spatial design organization and high quality artistic work. Also, due to climatic reasons the Sultan may prefer to change his residence during the summer for a cooler atmosphere. For the reason of such conditions, they had designed multi-functional interior spaces designed according to the fashions of their times and equipped the interiors with fitted-in. Furniture as well as movable objects which could be easily transferred from a place to another. Thus they used ceramic tiles and marbles for walls and floors, wooden lattices for windows or separators, beautifully carved doors and windows, painted walls, ceilings to design the interior spaces as well as produced easily movable interior design elements items such as carpets, pillows, sofas, chests, portable tables, stools, brass braziers and clocks. All of them are beautifully ornamented with richly designed motifs. The fitted-in niches, shelves, closets, water fountains and wall tiles, all beautifully ornamented, were some of the stable parts of the architectural design all of which played a mystical role in the interiors as spaces for their self-comfort, meditation, as well as revealing the socio-economic level of the house owner. It is a well-known fact that due to cultural impact resulted through the contacts with the other parts of the world as well as the adaptation of new technological improvements, tastes and fashion for the organization of interiors have changed in time. Adaptation of European style of living with more massive furniture and industrially produced items, such as tiles, textiles, glasses, wood works and carpets led to the vanishing of most of the traditional design elements of the Islamic architecture of the past. However, the interior design style of the courts of noteworthy ruler and the changing of styles from traditional to western styles could be comprehended only through the architectural heritage and object matters inherited as well as court records such as inventories, account books or other documents. Nevertheless, in the absence of the original state of the buildings or their original interior design, the contemporary illustrated sources, such as paintings depicted on the walls or other mediums, mainly the miniatures that illustrated the texts in the manuscripts as well as engravings in the European sources or photographs are the best sources to consult for getting hints of the original design as well as the life style experienced in such spaces. Thus in order to bring out a general information relevant to the selected topic, the study focuses on a selected group of miniatures that mainly represent the interior design of the Islamic royal courts of the Classical Period of the Ottoman Empire (1299 – 1923), Safavid period of Iran (1501–1736) and the Mughal rulers of India (1526–1857) between 15th century to 18th century. The selection of these three different royal reigns is due to a fact that they were the most dominant powers in the Islamic world during the concerned period. Also it is believed that all these three nationality share a common background feature that the architecture and art of these three geographical areas developed on the basis of an earlier of era, mainly on the influences of Il Khanid (1256- 1335) in Iran area. The close cultural relation between the three Empires as well as competitive moods is another reason for selecting these three geographical regions for the case study in the thesis.
Today, there is no original setting to show us how the court of an imperial ruler was designed during the 15th-18th centuries in the Islamic countries since most of the interiors were subjected to change in order to keep up with the new fashions or renovate of such spaces due to warn out of the decorative items such as carpets, throne, curtain, lightening devices or wall or floor coverings.
Method of the study is to follow qualitative research method. Literature review to understand the spatial organization of the Royal Courts and for the selection of miniature painting examples for our analysis is the first steps for the study.
Then an interpretive research method is applied to analyse all selected samples. Thus, they are categorized geographically and chronologically and analyzed in a comparative way so as to reveal the design style of the imperial courts. The aim of this thesis is to present an idea about the interior design of the Islamic courts of the imperial rulers of Ottoman, Safavid and Mughal India between the 15th-18th centuries in view of miniature paintings.
Keywords: Islam, miniature paintings /illustrations, interior design, Ottoman Empire, Safavid Empire, Mogul Empire.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ÖZ: Bir çok İslam ülkeleri Afrika ve Asya kıtalarının kuru ve sıcak iklimlerinde bulunurlar. İslam dini, insanların özel hayatlarını ve aile mahremiyetine önem vermektedir. Bu liderlerin divanı ihtişam gösterisi dışında bölgenin iklimsel karakterlerini de yansıtmaktadır. Yöneten sultan yada şah savaşa gittiğinde at sırtında taşınan özel yapılmış ihtişamlı çadırlarda konaklarlar. Yine av ya da eğlence veya dinlenme amacı ile kısa surely konakladıkları köşkler de her türlü konfor ve gösteriş ile donatılmakta idi. Bu konaklama yerleri küçük olmakla beraber mükemmel bir ihtişam ve mimarlık eseleri olup yüksek kaliteli yapılardır. Ayrıca, iklim koşullarına göre Sultan konaklayacağı mekanı değiştirebilir. Örnek olarak yaz mevsiminde yaylada bulunan özel konaklarından birine taşınabilir. Bu nedenlerden dolayı ilerde herhangi bir yere taşınabilme ihtimaline karşı konaklar iç dekorasyonu kolay taşınabilir ekipmanlar ile donatılmıştır. Doğu saraylarının iç tasarımında duvar, zemin ve tavanlarda seramik, memer veya ahşap kaplamalar, oymalı, kündekari tekniğinde yada kalemişi boyalı incelikle bezenmiş ahşap kapı, pencere veya kepenkler gibi dekorasyon elemanlar kullanılmış, duvarlar içinde oyulu çok sayıda nişler ve su kurnaları veya havuzları tasarlanmıştır. Konforu artırma amacı ile de çoğunlukla saray atölyelerinde üretilen halı, yastık, sedir, küçük sehpa, tabure, bakır ve topmbak mangal ve saat gibi eşyalar kullanılmıştır. Bunların hepsi süslü ve ihtişamlı desenler ile bezenmişlerdir. Bu olağanüstü mimari eserlerde dolaplar, pencere kafesleri ve bölmeler, su çeşmeleri, duvar fayansları sultan veya şahın kendisine ait ortamlar yanında aile bireyleri ve saray görevlilerinin de sosyal ve ekonomik gücünü ifade edecek şekilde kendi zevkine göre ülkenin en iyi sanatçıları tarafından özgün tasarımlarla üretilmiştir. Her dönemde değişen beğeniler sonucu moda olan akımlar ve farklı kültürlerle olan iletişim sonucu meydana gelen etkileşimler gibi faktörlerin kültür üzerindeki etkileri, diğer ülke vatandaşları ile olan ilişkileri üzerindeki etkileri ve yeni teknolojik gelişmelerine adaptasyon sürecindeki etkileri zamanla istek ve moda tasarımlarına göre değişmektedir. Daha çok mobilya ve endüstriyel olarak üretilen Batı üslubundaki dekorasyon elemanları, örneğin mermer, tekstil ürünleri, cam ürüleri, ahşap elemanlar ve halıları üzerindeki eski geleneksel İslam sanatının izleri ve etkisi kaybolmuştur. Bununla birlikte, padişah divanların mimari özelliği ve iç tasarım tarzları gelenekselden batı tarzlarına değişmeleri sonucu günümüze ulaşamamış ancak varlıkları ve bazı özellikleri envanter ya da muhasebe kayıtarı gibi arşiv kaynaklarında izlenebilmiştir. Ayrıca, bu dekorasyon özellikleri hem doğu hem de Batıya ait desen, minyatür gibi resimli kaynaklarda eya fotoğraflarla belgelenebilmektedir. Bu çalışma için seçtiğimiz konuyu detayları ile aydıntlatma amacı ile 15 inci yüzyıl ve 18 inci yüzyil arasındaki Osmanlı İmparatorluğu (1299-1923), İran Safevi Dönemi (1501-1736) ve Hindistan Moğol Dönemi (1526-1857) minyatürleri üzerinde odaklanmaya çalışacağız.
Bu seçilen dönemler ve ülkeler İslam dininin dünya üzerindeki en büyük güçler olduğu dönemlerdir. Fakat bu çalışma için seçilen bu üç İmpatorluğun yaratttıkları eserlerde ortak nokta gerçekte İran coğrafyasında hüküm süren 2. İlhanlı Devleti‘nin (1256- 1335) mimarisi ve sanatından etkilenmiş olmalarıdır. Yine bu üç imparatorluğu seçmemim digger bir nedeni bu üç imparatorluğun arasında kültür benzerlikleri yanında her birinin tek hakim güç olma istekleridir. Günümüzde 15 inci yüzyıl ve 18 inci yüzyıl arasındaki İslam ülkelerinin jendilerine has mimarisi olan saray ve hükümdarların özel yaşamlarına ait divanhaneleri bulunmamaktdır. Bu mekanlar zamanla benimsenen yeni moda akımlarla değişime uğramış ya da farklı nedenlerle ortadan kaybolmuşlardır. Örnek olarak halılar, tahtlar, perdeler, ışıklandırmalar, duvar ve yer kaplamalarının çoğu yıpranma ve farklılaşan beğeniler sonucu günümüze gelememiştir.
Tez çalışmamızda kraliyet saraylarının mekansal organizasyonu ve bunların temelinde yatan kuramların irdelenmesinde ve minyatür resim örneklerinin seçiminde niteliksel araştırma yöntemi uygulanmıştır. Ayrıca örnek olarak ele alınan minyatür resimlerin iç mekan analizinde yorumlayıcı araştırma yöntemi uygulanmıştır. Bu çalışma kapsamında coğrafi ve kronololojik sınıflama ile ele alınan üç ayrı hükümdarlığın saraylarındaki yaşam alanları karşılaştırmalı bir yöntemle analiz edilmiştir.
Bu tezin ana amacı 15 inci yüzyıl ve 18 inci yüzyıl arasındaki Osmanlı, Safevi ve Moğol Hindistan İslam imparatorluklarının hükümdarlarının saraylarındaki iç dekorasyonu konusunda minyatürler aracılığı ile bir fikir sunmaktır.
Anahtar kelimeler: Islam, minyatür resimler, iç mimari, Osmanlı İmparatorluğu, İran Safevi İmparatorluğu, Hindistan Moğol İmparatorluğu.