Reşat Nuri Güntekin'in sanatçı (çıraklık) romanları üzerine bir inceleme

Abstract

ABSTRACT: In our thesis, ReĢat Nuri Güntekin‟s three novels which can be accepted as “Bildungsroman (formation novel)‟‟ or “Künstlerroman‟‟ are studied. These novels are “Dudaktan Kalbe‟‟-“From Lips to Heart‟‟ (1924), “Kızılcık Dalları‟‟-“Branches of Cornelian Cherry Tree‟‟ (1932) and “Son Sığınak‟‟-“The Last Shelter‟‟ (1961). In analysing these novels compared with Goethe‟s novel, “Wilhelm Meister’s Apprenticeship‟‟ and James Joyce‟s novel, “A Portrait of The Artist as a Young Man‟‟. Our thesis consist of three parts. In the first part of our study there are ReĢat Nuri Güntekin‟s biography, and brief information about his authorship and his novels. In the second part, information is given about formation novel which is known as “bildungsroman‟‟ and its types. Goethe‟s “Wilhelm Meister’s Apprenticeship‟‟ and James Joyce‟s “A Portrait of The Artist as a Young Man‟‟ are introduced in detail. And also brief information is given about the authors‟ lives. In the third part where our main subject is included, ReĢat Nuri Güntekin‟s three novels; “Dudaktan Kalbe‟‟-“From Lips to Heart‟‟ (1924), “Kızılcık Dalları‟‟-“Branches of Cornelian Cherry Tree‟‟ (1932) and “Son Sığınak‟‟-“The Last Shelter‟‟(1961), which can be recognized as the first “formation novel‟‟ or “bildungsroman‟‟ samples of Turkish Literature, are researched in detail. First, the novels are introduced briefly, then they are summarized and the viewpoints of the characters in these novels are compared with those in Goethe‟s and James Joyce‟s novels. iv

Key Words: Johann Wolfgang Goethe, Wilhelm Meister’s Apprenticeship, James Joyce, A Portrait of The Artist as a Young Man, ReĢat Nuri Güntekin, From Lips to Heart, Branches of Cornelian Cherry Tree, The Last Shelter, Bildungsroman and Künstlerroman. ………………………………………………………………………………………………………………………… ÖZ: Tezimizde Reşat Nuri Güntekin’in “Olgunlaşma (Bildungsroman)’’ veya “çıraklık” romanı olarak kabul edilebilecek üç romanı, “Dudaktan Kalbe’’ (1924) “Kızılcık Dalları’’ (1932) ve “Son Sığınak’’ (1961) adlı romanları incelenmiştir. Bu romanlar Batı edebiyatındaki “Olgunlaşma Romanı’nın ilk örnekleri arasında sayılan Goethe’nin, Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları (Wilhelm Meisters Lehrjahre) ve James Joyce’un, Sanatçının Genç Bir Adam Olarak Portresi (A Portrait of The Artist as a Young Man) romanlarıyla karşılaştırmalı şekilde ele alınmıştır. Tezimiz bu hâliyle üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın birinci bölümünde Reşat Nuri Güntekin’in hayat hikâyesi, romancılığı ve romanları hakkında kısa bilgi verilmiştir. ikinci bölümde “bildungsroman’’ olarak bilinen Olgunlaşma Romanı ile Künstlerroman (sanatçı romanı) gibi Olgunlaşma romanı çeşitleri hakkında kısa bilgi verilmiş ve bu çerçevede Goethe’nin, Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları romanı ile James Joyce’un, Sanatçının Genç Bir Adam Olarak Portresi romanları geniş olarak tanıtılmıştır. Bu arada yazarların hayatı hakkında da kısa bilgiler verilmiştir. Asıl konumuzu oluşturan üçüncü bölümde ise Türk Edebiyatında Olgunlaşma veya Sanatçı Romanının ilk Örnekleri sayılabilecek Reşat Nuri Güntekin’in Dudaktan Kalbe, (1924) Kızılcık Dalları (1932) ve Son Sığınak (1961) adlı romanları incelenmiştir. Bu romanlar incelenmeden önce, romanlar kısaca tanıtılmıştır. Daha sonra, romanların kısa bir özeti yapılmış, roman kahramanlarının hayata bakış açıları ve nasıl değişim gösterdikleri ortaya konulmuştur. Ayrıca bu bölümde incelenen romanların kahramanları ile Goethe ve James Joyce’un roman kahramanları karşılaştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Johann Wolfgang Goethe, Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları, James Joyce, Sanatçının Genç Bir Adam Olarak Portresi, Reşat Nuri Güntekin, Dudaktan Kalbe, Kızılcık Dalları, Son Sığınak, Olgunlaşma Romanı ve Sanatçı Romanı.