Aralık İlçesi Ağzı (Iğdır İli) (İnceleme, Metinler ve Söz Varlığı)

Abstract

ABSTRACT: In this study, different aspects and distinctive features of the formal Turkish in Turkey language of the Iğdır province Aralık county has been described. In addition, this study focuses on common features of dialect of Aralık town Azerbaijanis and Azerbaijan written language. Our study database, conducted in 2013-2014 in Iğdır province, Aralık county and five Azerbaijanis villages consisted of analyse texts of 16 hours and 35 minutes of audio recordings. In the "Introduction'' section of the study of the Iğdır province, source of the name, history of the region and accordingly cultural situation, of the Iğdır province, geo-location, population structure, culture and art has been mentioned. "Phonetics" and "Figure Information" section of views is part of the study. This section has Iğdır province, Aralık county dialect and created with texting from the verbal assemblies in terms of sound and structure features. Both sections of the samples taken from the text are shown next to the text numbers and line numbers given in parentheses. Unnumbered examples in parantheses are, there are no examples in our texts but they found in region dialect. In the "Result" section, dialect of Iğdır province, Aralık county distinctive features are summarized, focuses on similar feautures of dialect of Turkey-Turkish and standard Azerbaijani language. In the "Texts" section, written 40 texts are included from the analysis of the 16 hours 35 minutes audio recording. In the "Dictionary" section, there are words in the texts, important sound and meaning differences according to Standart Turkey Turkish and absent in written language. Seperate from the "Dictionary" section, "Vocabulary" section is opened for example of non-text form words. Key Words: Iğdır province dialects, Aralık county dialects, eastern group dialects, Azerbaijani Turkish-Iğdır dialects comparison. ………………………………………………………………………………………………………………………… ÖZ:Bu çalışmada, Iğdır İli Aralık İlçesi ağzının ölçünlü Türkiye Türkçesinden farklı yönleri belirlenmiş ve ayırıcı özellikleri betimlenmiştir. Bunun yanında Aralık İlçesi Azerilerinin ağzı ile Azerbaycan yazı dilinin ortak özellikleri üzerinde durulmuştur. Çalışmamızın veritabanını, 2013-2014 yılları arasında Iğdır İli Aralık İlçesi ile beş Azeri köyünde yapılan, 16 saat 35 dakikalık ses kayıtlarından çözümlediğimiz metinler oluşturmaktadır. Çalışmanın “Giriş” bölümünde Iğdır İlinin adının anlamına ve kökenine, bölgenin tarihine ve buna bağlı olarak etnik yapısına, Iğdır İlinin coğrafî konumuna, nüfus yapısına, kültür ve sanatına da değinilmiştir. “Ses Bilgisi” ve “Şekil Bilgisi” bölümleri çalışmanın inceleme kısmıdır. Iğdır İli Aralık İlçesi ağzındaki bu bölümler, ses ve yapı özellikleri açısından sözlü derlemelerden oluşturulan metinlerin yazıya geçirilmesiyle hazırlanmıştır. İki bölümde de yazılı metinlerden alınan örneklerin yanına metin numaraları ve satır numaraları parantez içerisinde verilerek gösterilmiştir. Parantez içerisinde numarası verilmeyen örnekler ise metinlerimizde örneği olmayan ama bölge ağzında kullanımına rastladığımız yapılardır. “Sonuç” bölümünde Iğdır İli, Aralık İlçesi ağzının ayırıcı özellikleri özetlenip, Türkiye Türkçesi ağızları ve Standart Azerbaycan Türkçesi ile benzeşen tarafları üzerinde durulmuştur. “Metinler” bölümünde, derleme çalışmalarından elde ettiğimiz 16 saat 35 dakikalık ses kayıtlarından çözümlediğimiz 40 adet metin yer almaktadır. “Sözlük” bölümünde, metinlerde geçen kelimelerden Standart Türkiye Türkçesine göre önemli ses ve anlam farklılıkları gösterenlerle yazı dilimizde bulunmayanlar yer almaktadır. Sözlük bölümünden ayrı, “Söz varlığı” bölümü de açılarak bu bölümde metin dışı kalıp sözlerden de örneklere yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Iğdır İli ağızları, Aralık İlçesi ağızları, Doğu grubu ağızları, Azerbaycan Türkçesi-Iğdır ağzı karşılaştırması.