Abstract:
SUNUŞ : “Kayıtdışı ekonomi” anlamı net olmayan, neyi içerdiği tam olarak öngörülemeyen, resmi istatistiklere yansımadığı için doğası gereği ölçülmesi zor, fakat günümüz dünyasında kayıtlı resmi ekonomi yanında veya gölgesinde var olan bir gerçektir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin önemli bir sorunu olarak kabul edilen kayıtdışı ekonomi gerçeği yeni bir kavram değildir.Kayıtdışı ekonominin önemli bir sınıfını oluşturan vergi kaçakçılığı, çok iyi bilinen anekdota göre değişik formasyondaki yönetimlerin vergi uygulamasına başladığı zaman kadar eski bir olgudur.Nitelik ve nicelik özellikleri çok geniş olan bu olgu değişik toplum ve ekonomilerde farklı şekilde tanımlanabileceği gibi vergisel boyutu yanında ekonomik, sosyal, psikolojik, ve siyasal alanlarda da sorunlar yaratabilmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) kayıtdışı ekonomi konusu, kaçak işgücü, düşük gelir beyanı, gelir vergisinden toplanan vergilerin düşük olmasıyla ortaya çıkan vergi kaçakçılığı, faturasız satış, ikinci iş gibi yasal fakat Devletten gizlenen işlemler yanında, suç gelirlerini oluşturan uyuşturucu, kadın ticareti, mal kaçakçılığı gibi yasa dışı faaliyetlerle de değişik vesilelerle gündeme gelmiş ve gelmeye devam etmektedir. Bu çalışmada, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde birçok kesimce; iş dünyası, sendikalar ve hükümetlerce önemli bir sorun olduğu kabul edilen kayıtdışı ekonomiyle ilgili sırası ile ilk kısımda kayıtdışı ekonominin boyutları değişik yaklaşımlarla/yöntemlerle tespit edilmiş, bu tespitler ışığında ikinci kısımda çözüm önerileri; politika, yasal düzenlemeler ve kurumsal ile idari düzenlemeler başlıkları altında geliştirilmiştir. Çalışmanın üçüncü kısmında geliştirilen çözüm önerilerinin hayata geçirilmesini sağlayacak kayıtdışı eylem planı oluşturulmuştur.
