Orhan Kemal'in Fabrika ve Toprak İşçilerini Konu Alan Bereketli Topraklar Üzerinde, Vukuat Var ve Hanımın Ciftliği Romanlarında Yapı, Tema ve Anlatım

Abstract

ÖZ: 1914-1970 yılları arasında yasamış olan Orhan Kemal, toplumun alt tabakasını oluşturan insanların yaşam kavgasını, isçi sınıfının çalışma koşullarını, “küçük insan”ların dünyasını aydınlık gerçekçi bir bakışla sergilediği; toplumsal sınıflar arasındaki zıtlıkları, çelişkileri yansıttığı öykü ve romanlarıyla, Türk edebiyatında II. Dünya Savaşı’nın getirdiği baskı ve yokluklar ortamında ortaya çıkan sosyal gerçekçi kuşağın en etkili kalemlerinden biri olmuştur. “Orhan Kemal’in Fabrika ve Toprak işçilerini Konu Alan Bereketli Topraklar Üzerinde, Vukuat Var ve Hanımın Çiftligi Romanlarında Yapı, Tema ve Anlatım” adını taşıyan bu çalışma dört bölümden meydana gelmektedir. Çalışmamızın birinci bölümünü oluşturan “Giriş”te, yapılan çalışmanın konusu, amacı, önemi, yöntemi, kavramsal çerçevesi, varsayımları, kapsam ve sınırlılıkları ve veri toplama tekniği belirtilmiştir. İkinci bölümde, söz konusu romanların incelenme ve çözümlenmesine geçmeden önce, incelemede kullanılacak bir estetik arka plan olarak, “Edebî Kişiliği” başlıgı altında Orhan Kemal’in sanat anlayışı ve Türk romancılıgındaki yeri ve değeri üzerinde durulmuştur. Çalışmamızın ana kısmını oluşturan üçüncü bölümde romanlar yapı, tema ve anlatım bakımından tahlil edilmeye çalışılmıştır. Önce romanların, yayımlanmış tarihi, baskı sayısı gibi birtakım dış bilgiler verilerek, tanıtımı yapıldıktan sonra romanların edebiyat çevrelerindeki yankısına ve romanlar hakkında yazılan eleştirilere değinilmiştir. Ardından, okuyucuya bir fikir vermesi açısından romanların kısa bir özeti yapılmıştır. Bunu romanların yazıldığı dönemdeki hâkim zihniyetin vurgulanmaya çalışıldıgı bölüm izlemiştir. Daha sonra ise romanlar olay örgüsü, kişi, mekân, zaman ve dil ve anlatım açısından incelenmiştir. Yazarın, kalabalık bir kişi kadrosuna sahip üç romanında da kişiler cinsiyetlerine göre erkekler ve kadınlar olmak üzere iki kısımda ele alınmıştır. Mekân, panorama, peyzaj ve dekor açısından degerlendirilmiştir. Çalışmamızın dördüncü bölümünü oluşturan “Sonuç” kısmında ise tezin önceki bölümlerinde yapılan değerlendirmeler doğrultusunda romanların yapısını ve karakteristigini belirleyen hususlara deginilmiş ve üç romanda da ulaşılan genellemeler maddeler hâlinde belirtilmiştir. Son olarak Orhan Kemal’in, Türk toplumunun dönemsel yansımalarını insan gerçegi ile evrensel düzeyde yeniden kurduğu; seçtigi konularla, çizdiği karakterlerle, eserlerindeki kişiliğiyle, yirminci yüzyıl Türkiye’sinin toplumsal durumunu ustalıkla yansıtan gerçekçi bir yazar oldugu bir kez daha vurgulanmıştır. Çalısmamızın sonundaki “Kaynakça” bölümünde yararlandığımız kaynakların listesi verilmiştir. Çalışmamızın metnini oluştururken yaptığımız alıntılarda yazarın imlası, yöresel söyleyiş özellikleri ve noktalama işaretleri esas tutulmuştur. Kendi cümlelerimizde ise Türk Dil Kurumu’nun Yazım Kılavuzuna müracaat edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Küçük adam, Çukurova, yapı, tema, anlatım. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ABSTRACT: Orhan Kemal, who lived from 1914 to 1970, had been one of the most influential writers in Turkish Literature of the socio-realist generation emerging from the repressions and the poverty brought by the World War II by his stories and novels in which he described the daily struggles of the lower class people, the working conditions of the workers, nature of the "inferior people", adversities and contrasts of the social classes with a clear realist view. The structure, theme and the narration of Orhan Kemal's novels "Bereketli Topraklar Üzerinde, Vukuat Var and Hanımın Çiftligi", which are based on the factory workers and the farmers, consists of four parts. In "Introduction", which is the first part of our study, the theme, the aim, the importance, the method, the conceptual setting, suppositions, the content and the limitations of the study have been stated. In the second part, before the said novels were studied and analyzed, as an aesthetic background, Orhan Kemal's comprehension of art and his place in Turkish novelist sector had been drawn under the title of "Literary Character". In the third part, the main part of our study, the novels have been analyzed in terms of structure, theme and narration. Firstly, some external information such as publishing dates and volume numbers of the novels have been given as an introductory and then the repercussions from the literature world and the criticisms about the novels have been stated. After that, in order to give the reader an insight, a short summary has been written. This is followed by the section, where the dominant mentality of the era when the novels were authored had been tried to be underlined. Then, the plait of events, characters, place, time, language and narration of the novels have been analyzed. In the author’s people enriched three novels, the characters have been covered in two parts as males and females. Location has been evaluated in terms of panorama, landscape and the decoration. In the fourth part of the study, the "Conclusion" section, the structures of the novels, and the points determining the characteristics of the novels have been drawn up and the generalization of points reached in the three novels have been listed. And in the final part, it has been stated once more that Orhan Kemal, by reestablishing the Turkish society's periodic reflections with the themes and the characters he chose and the global and the humanistic way he used, had made him a realist author who could write the socio conditions of the twentieth century's Turkey. In the “Reference” section, the references we used, have been listed. When we used the quotations, the author's dictation, spelling and the use of regional pronunciations have been taken into consideration. But in our own sentences we referenced the "Yazım Kılavuzu" of Türk Dil Kurumu.

Keywords: little man, Çukurova, structure, theme, narration