Sübha-i Sıbyan'ın Kıbrıs Nüshaları

Abstract

ÖZET: Sübha-i Sıbyân’ın Kıbrıs nüshaları adlı bu yüksek lisans tezi, Giriş, İnceleme, Metin, Dizin ve Sonuç olmak üzere toplam 5 ana bölümden oluşmaktadır. Bu araştırmada, KKTC Milli Arşivi'nde iki nüshası bulunan ve M 1691 Orijinal no ve 50 katalog sıra numarası ile kayıtlı olan, 29 varaklık manzum sözlük mecmuası Sübha-i Sıbyân’ın harekeli nüshası esas alınmış, bu nüsha, K kısaltmasıyla anılmıştır. M 1576 Orijinal ve 50 katalog numarasıyla kayıtlı bulunan 20 varaklık yarı harekeli diğer nüshası ise, K1 kısaltmasıyla anılmıştır. Bu iki nüsha karşılaştırılarak nüsha farklılıkları dipnotlarda belirtilmiştir. Giriş bölümünde, çalışmamızın konusu, amacı, önemi; yöntem, çalışmanın kapsamı, sınırlılıkları ve bölümleri hakkında bilgiler verilmiştir. Bu çalışmada öncelikle, Sübha-i Sıbyân adlı eserin Milli Arşivi'nde bulunan nüshaları tanıtılmış, daha sonra bu esere kaynaklık eden manzum sözlüklerimizden Ferişteoğlu Lugati ve araştırmamızın konusunu oluşturan Sübha-i Sıbyân’ın, Türk kültür hayatındaki yeri ve önemi üzerinde durulmuştur. İnceleme bölümünde metnin sunduğu veriler, Arapça sözcüklerin ve bunların Türkçe karşılıklarının yazım, ses ve yapı özellikleri ayrı ayrı ele alınarak değerlendirilmiştir. Bu manzum sözlükte dizelerin ve beyitlerin nasıl oluşturulduğu üzerinde durulmuştur. Sözlükte, göstergelerin çeşitli çağrışımların odak noktası olduğundan hareketle, aynı kökten gelen, anlam yakınlığı bulunan, biçim eşliği gösteren, ses imgesi yakınlığı olan, bazen de zıt anlamlı sözcüklerin dizede yan yana getirildiği görülmüştür. Bir dil öğretilirken çağrışımlardan yaralanıldığı gibi, o dilin bürünsel özellikleri de ihmal edilmemektedir. İncelediğimiz sözlükte bölüm başlıkları, bu dize ve beyitlerin, Arapçanın ezgisi ve vurgusu ile okunduğuna işaret etmektedir. Metin bölümünde, eserin metni Türk transkripsiyon sistemine göre yeni yazıya aktarılmıştır. Her sözcük, yer aldığı dize ve bazen de beyitteki diğer sözcüklere göre, anlam ve vezin kontrolü yapılarak değerlendirilmiştir. Dizin bölümünde ise eserin bir manzum sözlük olması sebebiyle, söz varlığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Dizin Arapça-Türkçe, Arapça-Arapça, Arapça-Farsça, Farsça-Türkçe, Türkçe-Arapça-Farsça, ayrıca metinde yer alan Farsça sözcüklerin listesi ve özel adlar dizini olmak üzere yedi bölüme ayrılarak verilmiştir.

Anahtar kelimeler: Sübha-i Sıbyân, Ferişteoğlu Lugati, Manzum sözlük, Manzum Arapça-Türkçe Sözlük.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ABSTRACT: The higher licence these which is called as Subha-i Sıbyan’s Cyprus copies are combined with 5 main part as introduction, research, discourse, line and conclusion. In this research this copy is found in TRNC national archicce as enrolled as 50 catalogue line number and original number is M 1691 and it was taken into consideration as 29 shet of goger verse dictionary review Subha-i Sıbyan’s having a vowel point and abbreviated as K abbreviation. Its another copy which is enrolled as 50 catalogue number and M1576 original, that is 20 sheet of poper of semi-hawiry vowel point, by comparing these two copies, their differences were indicated in footnote. In the introduction part, information about our reseorch’s topic, aim, importance, method, content of work, limitations and parts have been grovided. In this work, firstly the copies of the work called as Subha-i Sıbyan that is paund in national archieve and then it is mentioned about the Subha-i Sıbyan’s place and importance in Türkish culture whichh is the topic of our rescarch. In the researc part, the datas that the tex provided hawe been evalvated sepera tedly from each other in terms of Arabic words and their equality in Turkish and their specialites like spelling, sound and structures. In this sheet of paper dictionary it was mentioned about how the lines and couplet have been created. In the dictionary it was seen that since the signals are the main focus of other association’s, sentences which have close meaning. Show similar forms and sounds and some times antonym words are together with each other. While teaching a language it is benefited from the associations and also ıts prosodical specialities should be take in consideration. In the dictionary that we evaluated the headings and sub-headings, and these line and couplet are read with Arabic and emphasis. In the discourse part, the wosles texty has been transformed to the Turkish transcription system to the new writing. Each word has been evaluated by controlling its meaning and weighty according to its line and sometimes accordy to the words in the couplets. In the indet port, since the work is sheet of poper dictionary it has been ained at to shew its word wxistence. Text has been divided in to seven (7) parts as Arabic-Turkish, Arabich-Arabich, Arabic-Persian, Persian- Türkish, Turkish-Arabic- Persian and also in the text the persian words list included in the tex as special names.

Key words: Subha-i Sıbyan, Ferişteoğlu dictionary, write in verse dictionary, verse Arabic-Turkish dictionary.