Abstract:
14.-15. yüzyıllarda Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp eserleri,
çok önemli bir kelime hazinesine sahiptir. Bu kelime hazinesi,
dönemin Türkçe tıp terminolojisinin niteliğini ve işlevselliğini
de gözler önüne sermektedir. Ancak bu hazinenin sağ-
lıklı bir şekilde ortaya konabilmesi için, metinlerin hassasiyetle
irdelenmesi ve dönemin tıp anlayışının iyi bilinmesi gerekir.
Bu makale, Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp eserlerinin
Türkiye Türkçesine çevirilerinde birbirine karıştırılan ve yanlış
anlamlandırılan iki terimi ele almaktadır. Bunlar, “çignemek”
ve “çeynemek” terimleridir. Tıp eserlerinin sözlük/dizin
veya çeviri metin bölümlerinde iki terim aynı anlamda zannedilmekte
ve bu durum metinlerin yanlış anlaşılmasına veya terimin
geçtiği bölüme anlam verilememesine sebep olmaktadır.
Terimlerin geçtiği birçok tıp yazması üzerinde yaptığımız çalışmalar
sonucunda ulaştığımız tespitlerimize göre çignemek,
bir rahatsızlığı, bir hastalık belirtisini, çeynemek ise bir tedavi
şeklini karşılamaktadır. Makalede, metinlerden örneklerle konuya
açıklık getirilmeye ve karışıklığın giderilmesine çalışılmıştır.
