Türkçe Dersinde Öğrencilerin Strateji Öğretimi ve Özdeğerlendirme Yoluyla Özetleme Becerilerinin Geliştirilmesi

Abstract

The pimary aim of this study is to explore the contribution of the integration of summarizing strategies and self-evaluation reports on the development of students‟ summarizing skills in Turkish lesson. In light of this aim, the study also examines students‟ views related to the processes promoting their summarizing skills and their suggestions in relation to the problems encountered during these processes. The study, designed as an action reserach, was conducted with the 7th grade students in Turkish lesson at Van Erciş Atatürk secondary school during 2014-2015 fall semester for six weeks. Focus group interviews, self-evaluation reports and students‟ written documents were used as data collection instruments. While the qualitative data were subjected to content analysis, the students‟ documents were analysed quantitatively. Multiple findings revealed that while students‟ use of summarizing strategies and writing self-evaluation reports helped develop their summarizing skills in many aspects, they failed to promote their development in certain aspects. The findings exhibited that the students showed improvement in certain strategies like „finding main idea‟, „writing coherently‟, „avoiding repetitions‟, yet they failed to show sufficient progress in „taking out trivial expressions‟, „finding supporting ideas‟, and „using word phrases in writing‟. The participating students, towards the problems they encountered, made certain suggestions related to classroom conditions, teacher role and feedback, necessity of more practice and self-evaluation, and using time. In light of the findings, implications for practice and suggestions for further research were addressed. Keywords: Self-evaluation, Learning Strategies, Summarizing Strategies, Summarizing Skills, Turkish Course.

ÖZ: Bu araştırmanın temel amacı Türkçe dersinde özetleme stratejileri öğretimi ve özdeğerlendirme raporlarının uygulanmasının öğrencilerin özetleme becerilerinin gelişimine yaptığı katkıyı incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, çalışma ayrıca öğrencilerin özetleme becerisini kazandırma süreçlerine ilişkin görüşlerine ve bu süreçler içinde karşılaşılan problemlere yönelik önerilerine yer vermiştir. Eylem araştırması şeklinde desenlenen çalışma 2014-2015 öğretim yılı güz döneminde Türkçe dersinde öğrenim gören Van Erciş Atatürk Ortaokulu 7. sınıf öğrencilerine 6 haftalık bir süre içinde uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak odak grup görüşmelerinden, özdeğerlendirme raporlarından ve öğrenci yazılı çalışmalarından yararlanılmıştır. Nitel veriler içerik analizine tabi tutulurken, öğrenci yazılı çalışmaları nicel olarak analiz edilmiştir. Çoklu bulgular öğrencilerin özetleme stratejilerini kullanmalarının ve özdeğerlendirme raporları yazmalarının özetleme becerilerini pek çok açıdan geliştirdiğini, fakat bazı açılardan gelişimlerine destek sağlamadığını ortaya koymuşur. Bulgular öğrencilerin „ana fikir bulma‟, „mantıksal bütünlük içinde yazma‟, „kelime tekrarı yapmama‟ gibi stratejilerde başarılı olurken, „gereksiz cümle ve anlatımları çıkarma‟, „yardımcı düşünceleri bulma‟ ve „yazılarında söz varlıklarından yararlanma‟ noktalarında yeterince gelişmediklerini göstermiştir. Araştırmaya katılan öğrenciler, karşılaşılan problemlere yönelik olarak, sınıf koşullarına, öğretmen rolü ve dönütüne, daha fazla uygulama ve özdeğerlendirme yapmaya, ve zaman kullanımına ilişkin önerilerde bulunmuşlardır. Araştırma sonunda ise elde edilen bulgular ışığında uygulamaya ve yapılacak araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Özdeğerlendirme, Öğrenme Stratejileri, Özetleme Stratejileri, Özetleme Becerisi, Türkçe Dersi