Basic aim of this study is to evaluate the freedom of press in Iraqi Kurdistan region
and how journalists think about freedom of press in this region, also the concept of
‘freedom of the press’ by conducting a survey and also by examining international
and regional human rights documents ranging from the United Nations documents,
the most democratic countries to less or undemocratic countries constitutions.
The study starts reviewing normative press theories related to the concept of press
freedom. It basically focuses on social responsibility theory of the press, which sees
press freedom as a vital element of democracy. The theory argues that only free and
responsible press can help citizens to make enlightened decisions.
For the data gathering process, quantitative methodology is employed. A survey
questionnaire was developed by the researcher to find out how journalists evaluated
journalism in the Kurdistan region of Iraq. There were 34 questions in the survey’
and 99 journalists who were working in the media outlets filled the questionnaire.
They were chosen from different media outlets including government controlled
media, political party controlled media, and independent media.
The results show that the majority of journalists do not think that journalism in
Kurdistan is free according to international standards. They also do not believe the
constitutional guarantee for the press freedom. However, they think that journalism is
an improving profession in this region. The study found out that there are gender and
age differences on evaluating different aspects of journalism in Kurdistan region of
Iraq.
Keywords: Freedom of press, social responsibility theory, Iraqi Kurdistan Region.
ÖZ:
Bu tezin temel amacı, Irak Kürdistan Bölgesi’nde basın özgürlüğünü değerlendirmek
ve bu bölgede çalışan gazetecilerin basın özgürlüğüne ve kendi ülkelerinde basının
ne kadar özgür olduğuna ilişkin değerlendirmelerini öğrenmektir. Bu amaca yönelik
olarak bir anket formu geliştirilmiş ve ayrıca uluslararası belgelerle farklı ülkelerin
Anayasaları incelenmiştir.
Tezin teorik çerçevesini normatif medya kuramları oluşturmaktadır. Bu çerçevede,
normatif medya kuramları ve özellikle de toplumsal sorumluluk kuramı
irdelenmiştir. Toplumsal sorumluluk kuramı, özgür ve sorumlu medyayı,
demokrasinin vazgeçilmezi olarak görmektedir. Kurama göre, sadece özgür ve
sorumlu bir medya yurttaşların aydınlanmış kararlar verebilmelerine yardımcı olur.
Araştırmada, nicel araştırma metodolojisi kullanılmış, veri toplamada ankete
başvurulmuştur. Araştırmacı tarafından, benzer örneklerden yararlanarak geliştirilen
ankette 34 soruya yer verilmiş ve bu anket farklı medya kuruluşlarında çalışan 99
gazeteci tarafından doldurulmuştur. Örnekleme dahil edilen gazetecilerden bir kısmı
hükümet kontrolündeki medyada, bir kısmı siyasal partilerin kotrolündeki medyada
ve bir kısmı da bağımsız medyada çalışmaktadırlar. Böylece, örneklemin evreni
temsil yeteneği artırılmıştır.
SPSS analizi yapılarak elde edilen sonuçlara göre, gazetecilerin çoğunluğunun
Kürdistan bölgesindeki basının özgür olmadığını düşündüklerini ve uluslararası
standartlara göre daha geri bir noktada olduklarını görüyoruz. Gazeteciler, basın
özgürlüğüne sağlanan Anayasal güvenceye de inanmamaktadırlar. Öte yandan,
gazeteciliğin giderek gelişen bir meslek olduğuna ilişkin yaygın bir kanaat
oluştuğunu görüyoruz. Bağımsız değişkenler bağlamında cevaplara bakıldığında,
cinsiyet ve yaş değişkenlerinin verilen cevapları etkilediği ortaya çıkıyor.
Anahtar Sözcükler: Basın özgürlüğünü, toplumsal sorumluluk Kuramı, Irak
Kürdistan Bölgesi
