Iran is a country with ancient history and architecture. Iranian architecture basically is classified in general in two periods; before and after Islam. One of the significant periods of Iranian architecture was during the Qajar dynasty in the 19th century. Housing is a very important topic in Iranian traditional architecture and house has a close relation with the Iranian culture. Moreover the diversity of climatic zones in Iran has led to creation of various types of architecture in different parts of the country.
One of the considerable cities from Qajar period is Kashan, which is located in the hot and arid climatic zone. Due to the climate houses in Kashan are known as 4 season houses and were built by specific materials. The four season house layout has been formed because of hot summer sun and cold winter nights in this area. In this manner, one part of the house is facing the sun and is used during the winter, but the other part of the house is on the opposite side and is used during the hot summer. This is the framework that makes specific characteristics for Iranian architecture in the houses of this climate. It also makes the design of houses mostly introverted; and it is also a feature of Iranian culture, which means that privacy is greatly respected in the culture of this country and it is reflected in its architecture.
One noteworthy feature of Iranian architecture in traditional housing is that ornamentations which were mostly used in interior spaces. “Talar” and “The King Room” were two parts of Iranian traditional houses that contained the richest and
most luxurious ornamentations of all spaces in the house. These two parts are located in summer residence and winter residence, which were used to be the place for special events, ceremonies and big family gatherings.
In this study elements of the interior ornamentation in summer and winter residence of some cases from Kashan will be analyzed. The main ornamental elements are brick work, plaster molding, tiling, mirror work, Moqarnas, stucco and different types of windows, which are analyzed in two summer and winter residences.
Plaster molding, painting, sharp and shiny colors, high domed ceilings and Ivan are the elements of the “Talar” and “King Room” in summer residences of these houses; and windows were utilized in order to circulate the air and day lighting in these houses.
Keywords: Iranian Islamic Architecture, “Qajar period”, “Kashan” City, Four Season Houses, Interior Ornamentation
ÖZ:
İran tarihi ve mimarisi çok eskilere (3200BC-1979) dayanan bir kültürdür. İran mimarisi 2 bölüme ayılır. İslamiyetten önce ( 678BC-63AD) ve islamiyetten sonra (875-1736.İran mimarisi en önemli dönemlerinden birini 19. yüzyılda Qajar Hanedanlığı süresince yaşamıştır. Geleneksel İran mimarisinde evler oldukça önemli bir yer tutmakta ve İran kültürü ile yakından bağlantılıdır. Bunun yanında iklim değişikliği de mimariyi ciddi şekilde etkilemiştir. Qajar Hanedanlığı döneminin en önemli şehirlerinden birisi olan Kashan sıcak ve kurak bir bölgedir. Kashan’da bulunan evler dört farklı mevsime uygun malzemelerle inşa edilmiştir.
Burada evlerin dört mevsime uygun olarak planlanması sebebi, bölgede görülen sıcak yaz günleri ve soğuk kış geceleridir. Bundan dolayı evlerin bir kısmı kış için güneş dikkate alınarak tasarlanmış, güneş dolayısıyla bu yönde konumlanan odalar kış mevsiminde yoğun olarak ısınmıştır. Güneşi görmeyen kısım ise güneşten korunduğu için yazın daha serin olur. Bu nedenle yazları kullanılır. Farklı iklim koşulları, planlamanın dışa kapalı, içe açık olmasını sağlamıştır. Bu etkenler ev kültürünün tasarımında etken olmuştur.
İran kültüründe özel hayat önemli bir yer tutmaktadır. Bu da mimariye yansımıştır. İran mimarisinin geleneksel evleriyle ilgili ekleyebileceğimiz diğer detay iç mekanlarda kullanlmış olmasıdır. Özel günler için kullanılan “Talar” ve “Kral Odası” olarak adlandırılan odalar süslemelerin en çok kullanıldığı yerlerdir. Bu odalar evin kışlık ve yazlık bölümlerinde kullanılır. Özel aile toplantıları, düğünler ve çeşitli etkinlikler bu odalarda düzenlenirdi.
Bu çalışmada geleneksel İran evlerinde bulunan yazlık ve kışlık bölümlerinde kullanılan iç süslemeler ve bu mekanlardaki özel alanlar, çeşitli pencereler ve çeşitli unsurlar konu alınarak analiz edilecektir.
Anahtar Kelimeler: İran İslam Mimarisi, süsleme(dekor), Kashan, Qajar dönem, dört mevsim evler.
