Considering the urban form of cities in North Cyprus, urban segregation can be considered as one of the major problems after 1974. The city of Famagusta which is located on the east of the island, is no exception with regard to this general problem; though in this case the problem of urban segregation have been intensified due to different geographical limitations, effects of division of the city after the war in 1974, and political decisions. Thus, segregated urban form of Famagusta affects the social structure of city in a negative way.
This thesis explore the urban form in relation with socio – spatial segregation, because physical separation of different social groups in the city has a distinct direct relationship to the way cities are shaped and structured. Understanding and investigating this relationship quantitatively is the major focus of this study. This thesis suggest that the more a spatial structure of a city become fragmented, the more it become socially segregated as well. In order to explore the statement, and study this relationship two methodologies of ‘Space Syntax’ and ‘Social Area Analysis’ are utilized in this study. Methodology of space syntax will analysis the urban form of Famagusta neighborhood by neighborhood based on how much they are accessible, integrated, and intelligible, then in the second part, the methodology of social area analysis will explore the social structure of each neighborhood through census data based on socio – economic variables of education, income, and occupation. Then results of physical and social structure of neighborhoods will put together to show how much they are matched and affect each other.
Keywords: urban form, urban segregation, space syntax, socio – spatial segregation, social area analysis
ÖZ:
Kuzey Kıbrıs’taki kent formları göz önünde bulundurulduğu zaman, 1974 sonrasında kentlerde kentsel ayrışımanın ana problem olduğu görülmektedir. Kıbrıs Adası’nın doğusunda yer alan Gazimağusa kenti de, Ada genelinde yaşanan bu problemle karşı karşıya bulunmaktadır. Gazimağusa’da yaşanan kentsel ayrışmanın coğrafik sınırlamalara, savaş sonrası bölünme ve politik kararlara bağlı olarak ortaya çıkmış olmasının yanı sıra, ayrışmış kentsel formu da Gazimağusa’nın sosyal yapısını olumsuz yönde etkilemektedir.
Bu tezde kentsel form ve sosyo-mekansal ayrışma arasındaki ilişki irdelenmektedir. Çünkü, farklı sosyal grupların fiziksel ve mekansal olarak ayrışmasının, kentin oluşum ve şekillenmesi ile doğrudan ilişkisi vardır. Bu ilişkinin nicel çözümleme yoluyla anlaşılması ve incelenmesi bu tezin temel hedefidir. Sonuç olarak bu tez , bir kentte ne kadar fazla mekansal ayrışma varsa, o kadar sosyal ayrışma yaşandığını önerir.
Bu tezde işlenecek olan konuyu daha detaylı anlamak, açıklamak ve irdelemek için iki farklı method kullanılmıştır. Bunlardan ilki ‘Mekan Dizimi’ ve ikincisi ise ‘Sosyal Alan Analizi’ dir. Kullanılan Mekan Dizimi methodu ile, Gazimağusa kentinin kentsel formu mahalle mahalle analiz edilerek, mahallelerin ne kadar ulaşılabilir olduğuna, birbirleri ile ne kadar entegre olduklarına ve her birinin ne kadar anlaşılabilir olduğuna bakılacaktır. İkinci method olan Sosyal Alan Analizi methodu ile de, nüfus sayımı sosyo ekonomik verilerinden elde edilen eğitim, gelir ve meslek değişkenleri analiz edilerek, kentin her mahallesinin sosyal yapısı irdelenecektir. Daha sonra, mahallelerin fiziki ve sosyal yapısına ilişkin olarak ortaya çıkan bulgular biraraya getirilerek, bu
bulguların birbiri ile ne kadar eşleştiğini ve birbirlerini ne kadar etkilediği irdelenecektir.
Anahtar kelimeler: kent formu, kentsel ayrışma, mekan dizimi, sosyo mekansal ayrışma, sosyal mekan analizi, Gazimağusa.
