The main aim of sustainable architecture is creative usage of the environmental
situation and also architectural components. Historical architecture shows the
experience of humans which is reflection of this issue to the build environment.
One of the major problems of cities in hot and dry climate is high level of heat in
urban space and lack of comfort in outdoor spaces. This issue can have direct effect
on quality of outdoor activates as well. However, in vernacular architecture of Yazd
city in Iran which is located in hot and dry region, this issue was solved by designing
roofed alleys to create shady spaces as much as possible as a sustainable architectural
tool which helped to ease outdoor activates too. This study has been focus spatial
sustainability of roofed alley in Yazd city because of roofed alley created by
combination of sustainability and vernacular architecture. These issues are main
points of roofed alley which caused to build it with attention to vernacular design and
climate and geography of Yazd city which roofed alley in harsh climate of Yazd
could provide human comfort and friendly relationship with natural environment of
Yazd city.
In first chapter, there are some definitions and introduces of sustainable development
at the beginning and also how sustainable development and design can combine with
vernacular architecture design. And also, this chapter was focused on problem of
climatic issues in Yazd city of Iran, aim of the study and the methodology of it. The
second chapter is defined and discussed some of sustainability objectives, such as
sustainable development, sustainable design and sustainable architecture and in
addition the issue of sustainability and vernacular architecture. In addition all aspects
of sustainability were explained. The aim of this chapter is review the literatures on
sustainability in architecture to create main keywords and discussion factors for
chapter three as a case study.
Chapter three has focus on roofed alleys of Yazd by two main factors base on
sustainable architecture parameters such as environmental, social which
environmental part divided in two main parameters such as natural and physical. This
chapter, discussed about the possibility of the roofed alley to create comfort zone for
social and environmental activity and also increase the quality of outdoor spaces
even in harsh climate of Yazd. As it mention the focus of this chapter, roofed alley
divided by four main and more popular types and analyzed with keywords on two
main issues, environmental, social.
In last part, there is conclusion of roofed alley evaluation by two major factors,
environmental and social sustainability of architectural design. The conclusion of
evaluation is shows that roofed alley as architectural solution in harsh climate of
Yazd city could increase influence of outdoor spaces quality by creating comfort
zones for environmental and social activities. This study shows that roofed alley has
specific character in public spaces because of deep functional role as architectural
solution to create friendly relationship between human and natural environment.
Keywords: Sustainable architecture, vernacular architecture, Yazd city, hot and dry
climate, roofed alley.
ÖZ :
Sürdürülebili rmimarinin temel amacı, çevresel faktörleri ve mimari öğeleri yaratıcı
bir şekilde kullanmaktır. Tarihi mimari, insane deneyiminin, inşa edilmiş çevre
üzerindeki yansımasını gözler önüne sermektedir.
Sıcak ve kurak iklimlere sahip olan ülkelerin temel sorunlarından biri, kentsel
alanlardaki sıcaklık seviyesinin yüksekliği ve dış alanlardaki konfor eksikliğidir. Bu
sorun, dış alanlarda yapılan aktivitelerin kalitesini de doğrudan etkilemektedir.
Ancak sıcak ve kurak bir bölgede bulunan, İran’ınYezd şehrinin geleneksel
mimarisinde, mümkün olduğu kadarıyla gölgeli alanlar oluşturmak ve dış alanlardaki
aktiviteleri kolaylaştıran bir sürdürülebilir mimari araç yaratmak amacıyla, çatılı ara
yollar inşa edilmiş ve bu soruna bir çözüm bulunmuştur. Bu çalışma,
sürdürülebilirliğin ve geleneksel mimarinin bir birleşimi olan Yezd şehrindeki çatılı
ara yolların konumsal sürdürülebilirliği üzerine yoğunlaşmaktadır. Yezd şehrinde
bulunan çatılı ara yolların inşasında, Yezd şehrinin geleneksel mimarisi, iklimi ve
coğrafi özellikleri göz önünde bulundurulmuştur ve çatılı arayolların inşasıyla Yezd
şehrinin zorlu iklim şartlarına rağmen, insanlara konfor ve doğal çevre ile uyumlu bir
ilişki oluşturmak amaçlanmıştır.
Birinci bölümde, bazı tanımlamalar ve sürdürülebilir mimarinin nasıl geliştirildiği ile
ilgili bilgilere ek olarak sürdürülebilir gelişim ve tasarımın, geleneksel mimari
tasarım ile nasıl birleştirilebileceği ile ilgili bilgile rverilecektir. Bunlara ek olarak,
bu bölümde İran’ ın Yezd şehrinin iklimsel sorunları, çalışmanın temel amacı ve
kullanılan metodoloji ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. İkinci bölümde ise,
sürdürülebilirliğin amaçları, sürdürülebilirliğin gelişimi, sürdürülebilir tasarım ve
mimariye ek olarak sürdürülebilir mimarinin geleneksel mimari ile birleşimi gibi
konular ile ilgili bilgi verilecek ve tartışılacaktır. Bunlara ek olarak sürdürülebilirlik
her açıdan incelenecektir. Bu bölümün temel amacı, sürdürülebilir mimarinin
literatürünü inceleyerek anahtar sözcüklere ulaşabilmek ve üçüncü bölümdeki vaka
çalışmasını incelemek için kullanılabilecek faktörler geliştirmektir.
Üçüncü bölümde çevresel, sosyal ve fiziksel gibi sürdürülebilir mimari
parametrelerin Yezd şehrindeki çatılı ara yollar üzerindeki etkisi ile ilgili bilgi
verilecektir. Bu bölümde, çatılı arayolların sosyal ve çevresel aktivitelerin, konfor
seviyesi üzerindeki etkisi tartışılacaktır; Yezd şehrinin zorlu şartlarına rağmen dış
alanların kalitesini artırılması ile ilgili bilgi verilecektir. Yukarıda da bahsedildiği
gibi, çatılı ara yolların dört temel ve popular türünden bahsedilecek ve anahtar
sözcüklerle birlikte çevresel, sosyal ve fiziksel olmak üzere üç temel açıdan analiz
edilecektir.
Son bölümde ise, mimari tasarımın çevresel ve sosyal sürdürülebilirliğinin
oluşturduğu iki temel factor ışığında çatılı arayollar ile ilgili bir değerlendirme
verilecektir. Sonuç bölümünde, çatılı ara yolların, Yezd şehrindeki zorlu iklim
koşullarına rağmen dış alanlardaki çevresel ve sosyal konfor seviyesini artırmak için
kullanılan bir mimari çözüm olarak değerlendirilecektir. Bu çalışmaya göre, çatılı ara
yollar mimari bir çözüm olarak, doğa ve insane arasında uyumlu bir ilişki
yarattığından dolayı, kamu alanlarında önemli bir rol oynamaktadır.
AnahtarSözcükler: Sürdürülebilirmimari, gelenekselmimari, Yezdşehri,
sıcakvekurakiklim, çatılıarayol.
