Today potentials of colour are not adequately appreciated in architecture and urban
design, although colour has many abilities in functional, formal and symbolic terms.
Colour, like in all visual arts, is an indivertible mean of design in architecture.
Advantage is taken from visual arts when considering the magic of the colour. A part
from the professional projects, the colour on the surface of the buildings is applied
without considering the environment. Whereas, it is not possible to perceive the
building on its own. They are the part of the natural and build environment where
they are located. Sometimes they have colour and proportion harmony but sometimes
they can be unharmonious.
This thesis has five parts which argue that some effects can be given to the buildings
in natural and build environment be using colour on their surface. In the first part of
the thesis, the problem is defined. Method and limitations have been expressed. In
the second part, the perception of colour, colours in architecture and colour
perceptions are defined by using the information in literature. In the third part, the
culture, geographical conditions, climatica factors, design notions and gestalts are
investigated related to colour and they are defined through examples. In the fourth
part, methods are improved for the usage of colour on the building façades. Through
this method, using tables and sample street silhouette how to create the colour effects
on the building according to its location in an environment and in the street is
explained. The last part of the thesis, the fifth part, includes conclusion and
recommendations. The aim of this thesis is to help to maintain the accurate usage of colour on the
façades of architectural surface.
Keywords: Colour, Colour in Architecture, Colour in Façade design, Design
Notions, Gestalt, Gestalt perception, Colour Perception.
Öz: Simgesel, biçimsel ve işlevsel anlamda küçümsenmeyecek yetenekleri bünyesinde
barındırmasına karşın renk bugün, mimarlık ve kentsel tasarım gündeminde
potansiyeli yeterince değerlendirilmeyen bir öğedir.
Renk, tüm görsel sanatlarda olduğu gibi mimarlıkta da vazgeçilmez bir tasarım
öğesidir. Ancak mimaride kullanımının hak ettiğince gerçekleştirildiğini söylemek
mümkün değildir. Bilir kişiler tarafından gerçeklestirilen projeler dışında, genel
olarak bina yüzeylerinde kullanılan renk, çevre dikkate alınmadan uygulanmaktadır.
Oysa ki binalar yalnız başlarına algılanmaları mümkün değildir. Bulundukları doğal
veya yapay çevrenin birer parçasıdırlar. Kimi zaman oran ve renk olarak,
bulundukları bu çevre içerisinde uyumlu, kimi zaman ise uyumsuz olabilirler.
Bina yüzeylerinde kullanılan renklerle, bulundukları doğal veya yapay çevre
içerisinde binalara birtakım etkilerin verilebilineceği savunulduğu bu tez beş
bölümden oluşmaktadır. Tezin ilk bölümünde problemin ne olduğu ortaya konulmuş;
metot ve limitasyonlar belirtilmiştir. İkinci bölümünde literatürdeki bilgilerden
yararlanılarak, renk, mimari yapılarda renk ve renk kullanımı ve renk algısı
anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise mimari cephede renk kullanımını etkileyen
faktörler incelenmiştir. Bu faktörler beş ana başlık altında özeltenmiştir. Bunlar sırası
ile kültür, iklimsel ve coğrafik yapı, tasarım prensipleri, geştalt prensipleri ve
malzeme ile doku olup bu faktörler bina cephelerinde, renk bağlamında incelenip,
örneklerle anlatılmıştır. Tezin dördüncü bölümünde ise bina cephelerinde renk
kullanımına yönelik bir metot geliştirilmiştir. Geliştirilen methot ile binaların bulundukları çevrede, sokak içerisindeki konumlarına ve oranlarına göre binaya
verilmek istenilen etkinin renk ile nasıl yapılabilineceği tablolar ve örnek sokak
siluetleri yardımıyle anlatılmış ve yorumlanmıştır. Tez, sonuç ve önerilerin
bulunduğu beşinci ve son bölümle sonlanmaktadır.
Bu çalışma mimari yapıların dış yüzeylerinde renk öğesinin yeterli ve doğru biçimde
kullanılmasına yardımcı olamak üzere bir başvuru kaynağı oluşturma amacına
yönelmiştir.
Anahtar Kelimeler: Renk, Mimarlıkta Renk, Cephe Tasarımdında Renk, Temel
Tasarım Prensipleri, Geştalt, Geştalt algı, Renk Algısı.
