Within sustainable urbanism debate, environmental attitudes and behaviours shaping
everyday activities and practices of urban communities have been a focus area. All the
related work of at least 25 years have introduced the term ‘ecological citizenship’ as
the newly, emerging dimension of Ecological City. In this context, the academicia ns,
policy makers and environmentalists seek to find the strategies and tools to make the
behavioural change for the modern urban societies towards implementing ecologica l
citizenship.
In this context, this research focusing on the term ‘ecological citizenship’, tries to
obtain information for understanding Famagusta inhabitants’ potential to embrace
ecological citizenship as a way of living. Hence, besides seeking the most convenie nt
solutions for the physical shortcomings of the Famagusta city with plans, legislat ions
and so forth, accomplishing ecologically based, sustainable residents seems as a
potentially crucial and significant requisite.
Within this framework, firstly, the emergence of ecological citizenship has been
evaluated, and then research problem and research objectives have been identified.
Secondly modern environmentalism has been discussed and then Ecological City has
been deliberated in its five known dimensions with the addition of ‘ecologica l
citizenship’ as the fifth dimension after ‘sustainable urban form’, ‘sustainab le
transportation’, ‘urban ecology and biodiversity’, and ‘energy use and waste
management’. Thirdly, the literature in the field has been reviewed and environmenta l
behaviour as the nucleus of ecological citizenship has been evaluated.
iv
Following the literature review, a survey study has been developed. In this vein, firstly
Famagusta has been evaluated based on the dimensions of Ecological City and then
the findings of the Famagusta Area Study (FAS) has been interpreted. Then, based on
these, a survey research model has been developed. Within this framework, a user
survey that seeks to obtain data about the level of existing environmental awareness
and concern, ecocentric and anthropocentric attitudes and also about environmenta l
behaviours has been prepared. The user survey, carried out with the help of the firm
‘The Management Centre of the Mediterranean’, involved four sections; 165
inhabitants between 16 and 75 years old were randomly sampled within the territory
of Famagusta municipality including all 16 quarters; it was undertaken in a time period
of seven weeks (10 April - 03 June 2013). Finally, the findings of the user survey have
been presented, interpreted, and conclusions were drawn based on the study,
considering the local environmental peculiarities of Famagusta, N. Cyprus.
According to the findings of the research, Famagusta residents’ existing awareness and
concern about environmental problems and issues, cannot achieve an adequate level
in order to be one of the dynamics shaping their lifestyles. However, their
environmental worldview is still at a medium level. Additionally, the survey findings
indicate that environmentally based living will increase if the urban environment is
improved in line with the requirements of sustainable urban environments.
Keywords: Ecological City, Ecological Citizenship, Environmental Attitude and
Behaviour, Famagusta, North Cyprus.
ÖZ:
Kentlerde çevreci ve sürdürülebilir yaşam tarzı benimsemiş topluluklar yaratabilmek
amacıyla vatandaşların günlük alışkanlıklarının, tutum ve davranışlarının araştırılmas ı
yaklaşık son 25 yıldır gündemde olup, sürdürülebilir kent planlama çalışma la r ı
kapsamında gittikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Tüm bu çalışmaların sonucunda
‘çevreci vatandaşlık’, Ekolojik Kent kavramının yeni boyutu olarak ortaya çıkmışt ır.
Bu nedenle, akademisyenler, politikacılar ve çevreciler kent topluluklarını oluşturan
bireylerin çevreci vatandaşlar olmaları için gerekli davranışsal değişimi sağlayacak
strateji ve araçları saptamaya çalışmaktadır.
Bu araştırma ‘çevreci vatandaşlık’ kavramına odaklanarak, Gazimağusa halkının
çevreci vatandaşlık nosyonunu bir yaşam biçimi olarak benimsemesinin mevcut
potansiyelini ölçmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda Gazimağusa kentinin fizik se l
sorunlarının aşılması için planlar, yasalar, vs. aracılığıyla çözümler aranırken, kent
halkının ekoloji dostu ve çevreci yaşam biçimini benimsemesi önemli bir zorunluluk
olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu çerçevede, ilk olarak, ‘çevreci vatandaşlık’ kavramının ortaya çıkışı
değerlendirilmiş ve ardından tezin araştırma problemi ve araştırma hedefler i
belirlenmiştir. İkinci olarak, modern çevrecilik anlayışı tartışılmış ve sonrasında
‘Ekolojik Kent’, literatürde çoğunlukla ele alındığı şekilde, beş boyut kapsamında
incelenmiş ve ‘çevreci vatandaşlık’ kavramı, ‘sürdürülebilir kentsel biçim’,
‘sürdürülebilir ulaşım’, ‘kent ekolojisi ve biyo-çeşitlilik’ ile ‘sürdürülebilir enerji
kullanımı ve atık yönetimi’ boyutlarına beşinci boyut olarak eklenerek irdelenmişt ir.
vi
Üçüncü olarak, literatür araştırması yapılarak çevreci vatandaşlık ve bu kavramın
temel bileşeni olan çevreci davranış değerlendirilmiştir.
Dördüncü olarak Gazimağusa kenti, yapılan literatür araştırmasından elde edilen
bilgiler ve kent için önemli bir kaynak olan Gazimağusa Kentsel Yaşam Kalitesi
Araştırması (2010) bulguları ışığında ve Ekolojik Kent kavramının bilinen beş boyutu
kapsamında irdelenmiş ve tezin araştırma modeli ve uygulanacak anket soruları
belirlenmiştir. Bu model, Gazimağusa halkının çevresel farkındalık düzeyi, ‘insan
odaklı’ ve ‘çevre odaklı’ tutumları ile üç kategoride çevreci davranışlarını araştıran bir
kullanıcı anketinin hazırlanmasında kullanılmıştır. Dört bölümden oluşan kullanıc ı
anketinin uygulanmasında ‘The Management Centre of the Mediterranean’
firmasından destek alınmıştır. 10 Nisan - 7 Haziran 2013 tarihleri yedi haftalık sürede
gerçekleştirilen anketler, Gazimağusa belediye sınırları içindeki toplam 16 mahallede,
16-75 yaş aralığındaki katılımcılarla yapılmıştır. Son olarak, kullanıcı anketinin
bulguları sunulmuş, yorumlanmış ve Gazimağusa’nın yerel farklılıkları dikkate
alınarak sonuç, değerlendirme ve önerilerde bulunulmuştur.
Bulgulara göre, Gazimağusa halkının çevre konuları ve sorunlarına ilişkin mevcut
farkındalık ve ilgisinin, yaşam biçimlerinin şekillenmesine etki edebilecek seviyede
olmadığı anlaşılmıştır. Ancak, katılımcıların çoğunluğunun yine de ortalamanın biraz
üzerinde bir seviyede çevreci tutum sergilediği ortaya çıkmıştır. Ayrıca katılımcıla r ın
çoğunluğu, kentin sürdürülebilirlik özelliği geliştirilirse, daha çevreci bir yaşam
şeklini benimseyebileceklerini belirtmiştir.
Anahtar Kelimeler: Ekolojik Kent, Çevreci Vatandaşlık, Çevreci Tutum ve Davranış,
Gazimağusa, Kuzey Kıbrıs.
