In this thesis study, the changing spatialities of today’s small houses are studied and
analyzed together with the changes in the structure of small households, by the
diversities and dualities they have in the dynamics of spatiality which is different from
traditional space organizations. As a new concept, small as living spaces has been
examined from past to present by traditions and ideologies in relation with dynamics
of small household structures and at the end the dynamic spatiality of recent day small
houses has been focused in the comprehensive fieldwork of the research. Therefore,
today’s small houses are handled together with today’s small household structures and
today’s wide variety of small residential spaces with dimensions ranging from 20-100
m2 and with diverse concepts from minimum size usage to relevantly bigger living
spatialities. In this context, the thesis firstly introduces the dynamics of small
household structures with diversities and dualities in it and recent day lifestyles to
understand better the wide variety of small houses spatiality today. In addition, studies
and researches of TAYA (2011) (Türkiye Aile Yapısı Araştırma ve Öneriler) have
been used to determine recent day situation of small households in Turkey as
statistical, current and comprehensive data.
In this context, study will focus on the spatiality of today’s small houses in the light of
literary research in order to new concept based spatial relations such as; depth
(dynamic relations), density (diverse relations), interpenetration (dual relations) and
spatial identifiers linking these spatialities such as; transparency (perforated divider),
conceal furniture (mobility), soft divisions (movable separators) finally reveal new
space types and group spaces as compartments with integrated and implicit
organizations.
Therefore, in order to investigate these spatial concept (values and definitions) and
inventions in the thesis study, space syntax and shape grammar methods were used
together to measure conceptual findings with analytical results and consequently the
gradation and dynamics of the varying spatialities in today’s small houses were tested
by a triple method as spatial / space syntax / shape grammar.
Keywords: Small houses, spatiality, space syntax, shape grammar, small household
dynamics, space organization.
ÖZ:
Bu tez çalışmasında, günümüz küçük konutlarında ki mekânsal değişimler, geleneksel
mekan organizasyonlarından farklı mekansallık dinamiklerinde sahip oldukları
çeşitlilik ve ikilemlerle, küçük hane halklarının yapısındaki değişikliklerle birlikte
incelemekte ve analiz edilmektedir.
Yeni bir konsept olarak, küçük yaşama alanları, geçmişten günümüze, küçük hane
halkı yapılarının dinamiğiyle ilişkili olarak gelenek ve ideolojilerde incelenmiş ve
sonunda, günümüze ait küçük konutların dinamik mekansallığı, araştırmanın ana saha
çalışmasını yaratmıştır. Bu nedenle, günümüzün küçük hane halkı yapılarıyla ve
bugünkü geniş yelpazeli 20-100 m2 arasında değişen küçük boyutlu yerleşim
alanlarıyla ve aslen minimum mekan kullanımı ile maksimum alanlı büyük yaşam
mekanları arasındaki çeşitli kavramlarla bir araya getirilmektedir. Bu bağlamda, tez
önce küçük evlerin mekânsal özelliklerini daha iyi anlamak için, çeşitlilik ve ikilemleri
olan küçük konut yapılarının dinamikleri ile günümüzdeki yaşam biçimlerini ortaya
koymaktadır. Ayrıca, TAYA (2011) (Türkiye Aile Yapısı Araştırma ve Öneriler)
tarafından yapılan araştırmalar, çalışmalar ve veriler, Türkiye’de günümüz küçük hane
halkı yapısı incelemelerinde özellikle güncel, istatiksel ve kapsamlı bir veri olarak
kullanılmıştır.
Bu bağlamda, çalışmada yeni konsept temelli mekânsal ilişkilere yönelik olarak
araştırmalar ışığında günümüz küçük konutlarının mekansallığına odaklanacaktır;
derinlik (dinamik ilişkiler), yoğunluk (varyasyonlu ilişkiler), içiçe geçiş (ikili ilişkiler)
mekânsal ilişkileri ve bunları birbirine bağlayan mekânsal tanımlayıcılar; geçirgen
bölücüler, mobil değişen dönüşen ekipmanlar ve kaldırılabilir sökülebilir bölücüler
tanımlanacaktır. Bu bağlamda, bu kavramsal bulguları analitik sonuçlar ile araştırmak
için mekan sentaksı ve biçim grameri yöntemleri birlikte kullanılarak, tez çalışmasında
ki kavramsal yaklaşımlar ve buluşlar ortaya koyulmuş ve günümüz küçük konutlarının
değişen mekanların derecelendirilmesi ve dinamikleri; mekânsal / mekan sentaksı /
biçim grameri ile üçlü bir yöntem ile incelenmiştir.
Anahtar kelimeler: Günümüz küçük konutları, mekansallık, mekan sentaksı, çağdaş
yaşam stilleri, mekan organizasyonu.
