Türkçe’de Küçük Prens Çevirileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz

Abstract

„Le Petit Prince‟, which was penned by Antoine de Saint-Exupéry and is one of the books translated into, published and read in most number of languages, has drawn great interest in Turkish also. As of 1st January 2015, due to expiry of its copyrights, numerous translations have been published. It is an undisputable fact that translations play significant roles and constitutes sources in terms of comparative literature that comments and hypothesizes on the basis of similarities and differences. The original of the book has been analyzed comparatively with six of its translations which are claimed to be translated into Turkish from French. Turkish translations were studied in terms of similarities and differences with the aim to put forth their positions in the Turkish literature and world of translation as well as the reasons and outcomes of such positions. In the first chapter detailed information is given on the life and scientific and literal works of the author. In the second chapter a summary, content, critics and information about the book are given and its position in child literature and world of translation is tried to be determined. Following the third chapter where the comparative literature and child literature are defined within the frame of conceptual and historical frame, the fourth chapter includes data related to translations of the book in world languages and in Turkish. The fifth chapter, where original text phrases and their corresponding six different translations are determined, includes comparative analysis of such phrases in terms of similarities and differences with the aim to find out the consequential factors that affect the translation process. In chapter six, the results as well as the reasons and outcomes of such analysis have been evaluated to put forth their position in the Turkish literature and world of translation.

ÖZ: Antoine de Saint-Exupéry‟nin kaleme aldığı ve kutsal kitaplardan sonra en çok çevirisi yapılan, yayınlanan ve okunan birkaç kitaptan biri olma özelliği taĢıyan Küçük Prens, tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye‟de de büyük ilgi görmüĢtür ve 1 Ocak 2015 itibariyle telif hakkının kalkmıĢ olmasıyla birlikte çok sayıda çevirisi yayınlanmaktadır. Benzerlikler ve farklılıklar unsurundan hareket ederek yorum ve varsayımlarda bulunan karĢılaĢtırmalı edebiyat açısından, çevirilerin önemli bir rol oynadığı ve kaynak oluĢturduğu yadsınamaz bir gerçektir. Bu bağlamda Küçük Prens adlı eserin Fransızca orijinali ile farklı çevirmenler tarafından Fransızca‟dan Türkçe‟ye aktarıldığı iddia edilen altı adet çevirisi ele alınarak karĢılaĢtırmalı olarak analiz edilmiĢtir. Söz konusu çeviriler benzerlikler ve farklılıklar açısından incelenmiĢ, Türk edebiyatı ve çeviri dünyasındaki durumu ve bu durumun nedenleri ile sonuçlarının ortaya konulması hedeflenmiĢtir. Altı ana bölümden ve alt baĢlıklardan oluĢan çalıĢmamızın ilk bölümünde Antoine de Saint Exupéry‟nin hayatı, çalıĢmaları ve eserleri ile ilgili bilgi verilmiĢtir. Küçük Prens adlı eserin tanıtıldığı ikinci bölümde eser hakkında bilgi verilmiĢ, eserin özeti ile içerik ve eleĢtiri görüĢleri ele alınmıĢ, bu bilgiler ıĢığında eserin çocuk edebiyatı ve çeviri dünyasındaki yeri saptanmaya çalıĢılmıĢtır. KarĢılaĢtırmalı edebiyat ve çocuk edebiyatının kavramsal ve tarihsel çerçevede tanımlandığı üçüncü bölümün ardından, dördüncü bölümde eserin dünya dillerindeki ve Türkçe‟deki çevirileri üzerine veriler ortaya konulmuĢtur. BeĢinci bölümde orijinal eserden yola çıkılarak kaynak metin cümleleri ile altı farklı Türkçe çeviride yer alan karĢılıkları saptanmıĢ, belirlenen cümlelerin benzerlikler ve farklılıklar açısından karĢılaĢtırmalı biçimde analiz edilmesi ve bunun sonucu olarak çeviri sürecini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıĢtır. Altıncı ve son bölümde ise bu analizin sonuçları değerlendirilerek Türk edebiyatı ve çeviri dünyasındaki durumu ve bu durumun nedenleri ile sonuçlarının ortaya konulması hedeflenmiĢtir.