This study aimed to determine their attitudes and beliefs about breast cancer
and breast self examination and to define the factors influencing the belief and
attitudes of women working at Eastern Mediterranean University as an academic and
an administrative staff .
The scope of the study was the population of 472 women working as full-time
academic or administrative staff at all the faculty and schools, except the Faculty of
Medicine and School of Health Sciences, at Eastern Mediterranean University in
2016-2017 academic year. 235 women who volunteered to participate in the research
consisted the sampling of the study. Data was collected by the researcher between
28th December 2016 and 20th March 2017 using "Descriptive Characteristics Form"
and "Champion’s Health Belief Model Scale (CHBMS)". Descriptive analyzes and
Mann-Whitney U test, Spearman test have been used in the evaluation.
According to the data obtained in the study, it has been determined that
%37.87 were between 40-45 age group, %25.53 were graduated from a university,
%67.66 were married, %91,98 had children, %93,53 were breastfeeding, %50,64
breastfed between 6-12 months, %61,70 menstruated at 13 and above, and %21,28
have entered menopause. %44,68 of women had a mammography, %55,74 had
clinical breast examination, %74,04 had breast self examination, %78,30 were
knowing how to have breast self examination, %68,51 had obtained information
about breast self examination and %40,37 of women, who had that information,
received it via book, magazine, brochure, TV and radio, %37,75 received it from a
health team, %40,85 wanted to receive education on breast self examination. It has
been determined that the sub-dimension scores of women at CHBMS varied between
7,38±2,33 and 33,40±6,99, and statistically had a meaningful difference (p<0,05) at
the obstacle sense sub-dimension according to the work they were doing. For women
who had mammography, the scores on benefit perception and confidence sense sub
dimensions were higher than the women who had no mammography, and the
difference between them was statistically meaningful (p<0,05). When clinical breast
examination cases were analyzed, a meaningful statistical difference (p<0,05) has
been determined for other sub-dimensions except sensitivity and the sense of
seriousness. For women who had breast self examination, a meaningful difference
(p<0,05) has been determined between the scores received at benefit perception,
obstacle detection, confidence sense and health motivation. A meaningful difference
(p>0,05) has not been determined at CHBMS between the sub-dimension score
averages of women when their age, marital status, benign breast disease status,
family cancer story, oral contraceptive and using estrogen, and the demand to
participate in the education are considered.
In-service training programs should be held for women in order to increase
their level of awareness on the importance of breast self examination, clinical breast
examination, and mammography in the early diagnosis of breast cancer. This study
recommends that women should be informed about breast self examination by the
experts providing evidence-based documents since the source of information is
visual and written press. Keywords: Women, Breast Cancer, Breast Self Examination, Health Beliefs
ÖZ :
Bu araştırmada Doğu Akdeniz Üniversitesi’nde akademik ve idari kadroda
görev yapan kadınların meme kanseri ve Kendi Kendine Meme Muayenesi ile ilgili
tutum ve inançlarının belirlenmesi ve inanç ve tutumlarını etkileyen faktörlerin
tanımlanması amaçlanmıştır.
Araştırmanın evreni, Doğu Akdeniz Üniversitesi 2016-2017 akademik yılında
Tıp ve Sağlık Bilimleri alanı dışındaki tüm Fakülte, Yüksekokul ve Meslek
Yüksekokul akademik ve idari kadrolarında tam zamanlı olarak görev yapan 472
kadın oluşturmuştur. Araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 235 kadın
araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veriler “Tanıtıcı Özellikler Formu” ve
Champion Sağlık İnanç Modeli Ölçeği (CSİMÖ) kullanılarak, 28 Aralık 2016 ile 20
Mart 2017 tarihleri arasında araştırmacı tarafından toplanmıştır. Araştırmada verilen
değerlendirilmesinde tanımlayıcı analizler ve Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis
testi, Spearman testi kullanılmıştır.
Araştırmadan elde edilen verilere göre, %37.9’unun 40-45 yaş arasında
olduğu, %25.5’inin lisans mezunu olduğu, %67.7’sinin evli olduğu, %92.0’ının
çocuğunun olduğu, %93.5’inin çocuğunu emzirdiği, %50.6’sının 6-12 ay arası
emzirdiği, %61.7’sinin 13 yaş ve üstü adet gördüğü, kadınların %21.3’ünün
menapoza girdiği saptanmıştır. Kadınların %44.7’sinin mamografi çektirdiği,
%55.7’sinin KMM yaptırdığı, %74.0’ının KKMM yaptığı, %78.3’ünün KKMM
yapmayı bildiği, %68.5’inin KKMM hakkında bilgi aldığı ve bilgi alan kadınların
%40.4’ünün bu bilgiyi kitap, dergi, broşür, TV ve radyodan aldığı, %37.6’sının ise
sağlık ekibinden aldığı, %40.9’unun KKMM ile ilgili eğitim almak istediği
saptanmıştır. Kadınların CSİMÖ’nde alt boyut puan ortalamalarının 7.38±2.33 ile
33.40±6.99 arasında değiştiği, çalıştıkları kadroya göre engel algısı alt boyutunda
istatiksel olarak olarak anlamlı bir fark çıktığı saptanmıştır (p<0.05). Mamografi
çektiren kadınların yarar algısı ve güven algısı alt boyutlarından aldıkları puanlar,
çektirmeyen kadınlara göre daha yüksek olduğu, aralarındaki farkın istatistiksel
olarak anlamlı olduğu (p<0.05), KMM yaptırma durumları incelendiğinde duyarlılık
ve ciddiyet algısı dışındaki diğer alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı fark
saptanmıştır (p<0.05). KKMM yapanlarda yarar algısı, engel algısı, güven algısı ve
sağlık motivasyonu alt boyutlarından aldıkları puanlar arasında istatistiksel olarak
anlamlı fark olduğu saptanmıştır (p<0.05). Kadınların yaş, medeni durum, selim
meme hastalığı olma durumu, ailede kanser öyküsü, oral kontraseptik ve östrojen
kullanma, eğitime katılmak isteme durumları ile arasında CSİMÖ’nde alt boyut puan
ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05).
Kadınların meme kanserinin erken tanısında KKMM, KMM ve Mamografi
önemi ile ilgili farkındalık düzeylerini arttırmak için hizmet içi eğitim programları
arttırılmalı, KKMM’si hakkında bilgi kaynakları görsel ve yazılı basın olduğu için
konunun uzmanları tarafından kanıta dayalı bilgilere yer vererek kadınların
bilgilendirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kadın, Meme Kanseri, KKMM, Sağlık İnançları
