The most important pioneer of the Servet-i Fünûn period, which holds a very
important place in the history of Turkish literature, is the poet Tevfik Fikret. He was
also a traslator. The poems of Tevfik Fikret have been studied in many ways by literary
historians.
In this work, Tevfik Fikret's "Rübâbı-i Şikeste" was studied in terms of literary
arts, telmih and terkib. When he started to write poetry in his early ages, Tevfik Fikret
wrote his first poems in classical literary style, but his style was changed because of
Servet-i Fünûn community.
Tevfik Fikret's Rübâb-i Şikeste generally includes emotional poetry, in which
the poet draws a pessimistic picture. But, at the end hope is seen, which is because of
his son Haluk. In this work, the poet talks about the people who had a difficult life and
poverty at that time; especially women, children and old people. For example, there
are daily life taboos that inspire pity in poetry such as "Hasta çocuk", "Balıkçılar",
"Nesrin", "Verin Zavallılara", "Ramazan Sadakası".
Our research consists of three parts after the abstract and the introduction. In
the first chapter, information about Tevfik Fikret's life, literary personality, works and
Servet-i Fünûn period was given. The telmihs in Rübâb-ı Şikeste is in the second part.
Section were grouped according to their subjects. In chapter three, the compositions
found in R. Şikeste's poems were determined and the meaning clearified. The forign
words determined and translated into Turkish. The ordering poems is according to
Prof. Ismail Parlatır's page order in the book of "Tevfik Fikret - Bütün Siirleri". The
names of the poems and the page number of the poems are mentioned.
Our aim in this work is to make a meaningful solution to the arts of speech
used by Tevfik Fikret for easier understanding of his poems written by old Turkish.
Thus, those who read Tevfik Fikret will descend more deeply into the poems and read
poetry.
In conclusion, the answers to the following questions are given: How much
Tevfik Fikret has placed telmih and terkib in his poems and from which languages.
Also, it was tried to show how much Tevfik Fikret was influenced by Classical Turkish
Literature in Servet-i Fünun poets.
ÖZ: Araştırmacılara göre Tevfik Fikret, Servet-i Fünûn döneminin tercümanıdır.
Onun şiirleri , edebiyat tarihçilerince pek çok yönden incelenmiştir.
Bu tezde Tevfik Fikret'in Rübâbı-ı Şikeste adlı eserinde bulunan telmihler ve
terkipler incelenmeye çalışılmıştır. Ayrıca dikkati çeken edebi sanatlara değinilmiştir.
Küçük yaşlarda şiir yazmaya başlayan Tevfik Fikret, ilk şiirlerini klasik Türk
edebiyatına uygun bir biçimde yazmıştır; ama Servet-i Fünûn topluluğuna katıldıktan
sonra tarzı değişmiştir.
Rübâb-ı Şikeste adlı eserde Tevfik Fikret’in daha çok duygusal şiirleri yer alır.
Şair, bu şiirlerde karamsar bir ruh hâli içerisindedir; ama sonunda umut ışığına
ulaşır; umudu, oğlu Halûk'un sayesindedir. Şair, eserinde yaşadığı dönemin zor hayat
koşullarını ve yoksulluk insanların yaşamını anlatır; özellikle kadınlar, çocuklar ve
ihtiyarlar onun şiirlerinin temasını oluşturur. Örneğin "Hasta çocuk", "Balıkçılar",
"Nesrin", "Verin Zavallılara", "Ramazan Sadakası" gibi şiirlerinde acıma duygusunu
uyandıran günlük yaşam tabloları vardır.
Çalışmamız, özet ve girişten sonra “Tevfik fikret’in Hayatı ve Edebî Kişiliği”,
“Rübâb-ı Şikeste’de Telmihler”, “Rübâb-ı Şikeste’de Terkipler” ve sonuç kısmı olmak
üzere başlıca beş bölümden oluşmaktadır.
İkinci kısımda Tevfik Fikret'in hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve Servet-i Fünûn
dönemi hakkında bilgi verilmiş; üçüncü kısımda Rübâb-ı Şikeste'de yer alan
telmihler, konularına göre gruplandırılarak işlenmiştir.
Dördüncü kısımda Rübâb-ı Şikeste'de yer alan şiirlerdeki terkipler tespit
edildikten sonra anlamları verilmiştir. Ayrıca terkiplerde bulunan sözcüklerin hangi
dile ait olduğu belirtilmiştir. Terkiplerin bulunduğu sayfa numaraları da verilmiştir.
Sayfa numaraları verilirken Prof. Dr. İsmail Parlatır'ın "Tevfik Fikret - Bütün
Şiirleri"adlı eserindeki sayfa sıralaması esas alınmıştır.
Çalışmada Rübâb-ı Şikeste'deki terkiplerin bir listesini de çıkardık. Arapça,
Farsça sözcüklerden oluşan terkipleri öncelikle günümüz Türkçesine çevirdik. Daha
sonra bu terkipleri Terkib-i İzâfet, Terkib-i Tavsifî, Terkib-i Atfî, Terkib-i Maklûb
başlıkları altında topladık. Böylece Fikret’in hangi tür terkipleri kullandığı tespit
edilmiş oldu.
Çalışmamızdaki amaç, Tevfik Fikret'in şiirlerindeki terkiplerin anlamları ve
gramer özelliklerinin belirlenemesi, ayrıca telmihlerle birlikte şairin kültür dünyasının
anlaşılmasının sağlanmasıdır. Böylece Tevfik Fikret, okuyanlarca daha rahat ve kolay
bir biçimde anlaşılabilecektir.
İncelenmemizin sonuç kısmında şiirlerdeki telmihler ve terkiplerin durumu
ortaya konmuştur.
