Adana İlinde Yaşayan Çölyak Hastalarının Beslenme Durum Düzeyinin Saptanması ve Yaşam Kalitelerinin Değerlendirilmesi

Abstract

The aim of this study was to determine the nutritional status of celiac patients, to determine the status of gluten-free diet, to evaluate the health-related quality of life and to investigate the possible relationship between nutritional status and health-related quality of life. 170 individuals (128 females, 42 males) between the ages of 19-65 participated in the study. A questionnaire was used to determine general information, health status, physical activity status, nutritional habits, health-related quality of life in celiac patients, anthropometric measurements and one daily food consumption. The mean age of the participants was 31.46±11.14 years %51.2 were single %48.8 were married and %41.8 were high school graduates. %33.3 of the male individuals are students and %44.5 of the female individuals are in the other occupational group. %71.2 of individuals skip meals and %57 skip lunch most frequently. %84.1 of the patients were on a gluten-free diet. The average daily energy intake of the patients was 1402.31+540.82 kcal, carbohydrate intake was 149.15±79.36 g, protein intake was 44.48±20.54 g, and fat intake was 67.82±29.04 g. It meets %62.06±23.29 of the daily recommended energy intake. The mean quality of life score was 126.62±23.8 for female patients and 136.40+25.94 for male patients. A significant difference was found in terms of emotional status, gastrointestinal sub-dimensions and total score by gender (p<0.05). There was a significant difference in social status scores of individuals compared to marital status (p<0.05). The total score of the Quality of Life Scale and the scores of the other subscales did not show a significant difference according to diet compliance (p>0.05). No significant relationship was found between the percentages of individuals' daily meeting of the recommended rates of energy and nutrients and the scores obtained from the anxiety subscale (p>0.05). Celiac disease requires lifelong adherence to the diet and quality of life is crucial. Awareness of celiac disease should be raised in society and more studies should be done. Keywords: Celiac, Gluten Free Diet, Nutrition, Quality of Life

ÖZ: Bu çalışma, çölyak hastalarının beslenme durumlarını saptamak, glutensiz diyet uygulama durumlarını belirlemek, sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini değerlendirmek ve beslenme durumları ile sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi arasındaki olası ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya 19-65 yaş aralığında 170 çölyak hastası birey (128 kadın, 42 erkek) katılmıştır. Hastalara genel bilgilerini, sağlık durumunu, fiziksel aktivite durumunu, beslenme alışkanlıklarını, çölyak hastalarında sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini, antropometrik ölçümlerini ve bir günlük besin tüketimini saptamaya yönelik anket uygulanmıştır. Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 31.46±11.14 yıl, %51.2‘si bekar, %48.8‘i evli ve %41.8‘si lise mezunudur. Erkek bireylerin %33.3‘ü öğrenci, kadın bireylerin ise %44.5‘i diğer meslek grubundadır. Bireylerin %71.2‘si öğün atlamakta, %57‘si en sık öğle yemeğini atlamaktadır. Hastaların %84.1‘i glutensiz diyet uygulamaktadır. Hastaların günlük ortalama enerji alımları 1402.31+540.82 kkal, karbonhidrat alımı 149.15±79.36 g, protein alımı 44.48±20.54 g, yağ alımı 67.82±29.04 g‘dır. Günlük önerilen enerji alımının ortalama %62.06±23.29‘unu karşılamaktadır. Çalışmaya katılan kadın hastalar için ortalama yaşam kalitesi puanı 126.62±23.8, erkek hastalar için 136.40±25.94 olarak belirlenmiştir. Duygusal durum, gastrointestinal alt boyutlarında ve toplam puanda cinsiyete göre anlamlı bir farklılık belirlenmiştir (p<0.05). Bireylerin sosyal durum puanlarında medeni duruma göre anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0.05). Yaşam Kalitesi Ölçeği toplam puanı ve diğer alt ölçeklere ilişkin puanlar diyet uyumuna göre anlamlı bir fark göstermemiştir (p>0.05). Bireylerin enerji ve besin öğelerinin günlük önerilen oranları karşılama yüzdeleri ile endişe alt ölçeğinden alınan puanlar arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır (p>0.05). Çölyak hastalığı ömür boyu diyete uyum gerektirmekte ve yaşam kalitesi değerlendirmesi büyük önem taşımaktadır. Toplumda çölyak hastalığına ilişkin farkındalık oluşturulmalı ve daha çok çalışmalar yapılmalıdır. Anahtar Kelimeler: Çölyak, Glutensiz diyet, Beslenme, Yaşam kalitesi