The age, in which civilizations of Egypt, Greek and Roman developed and spread through Anatolia, Mediterranean basin and Mesopotamia, called in “Ancient Age”. Civilization of ancient constitutes the essence of the contemporary world civilization. The evolution of cultural phenomena of ancient civilizations influenced to contemporary world civilization. Human on earth, begin from 2.5 million years ago till the last 9-10 thousand years, survived by Hunting -Gathering lifestyle. The period of the transition from Hunting-Gathering lifestyle (Paleolithic age) to the agricultural revolution, Neolithic age emerged along with several innovations.
Since the existence of the human species, hunger and feeding to satisfy hunger are not only biological but also psychological, sociological, anthropological and cultural phenomena. Nutrition varies according to the historical process, socio-economic status, geography, agriculture and climatic conditions, also palate pleasure and eating habits. Culinary culture define, all kinds of nutrients and the ways of preparing foods, cooking, storing and eating.
The objective of this study is determine evolved effects of nutrition and culinary culture in ancient age and the positive and negative influence on health, in accordance with evaluation of information obtained from oral, written and visual sources about general properties of nutrition and culinary culture of Mediterranean and Cyprus in Ancient age, in consideration of current dietary recommendations.
Nowadays, it is predicted one of the healthiest diet is Mediterranean type nutrition. In this study, water and salt which are most essential nutrient from ancient ages till today, olive, olive oil, fish, figs, milk and dairy products, grapes, wine, bread, cereals and endemic plants are researched. In addition that Helloumi and Molohiya
involved from Arabian peninsula to Mediterranean dietary and Cyprus culinary culture. Although Fennel, Laurel, Thyme and Sage are come to the forefront in drug production, exist in culinary culture, due to the fact that they are endemic plants in Mediterranean basin and Cyprus. Endemic plants have been associated with Antiquity and are presumed to have been consumed from the Ancient Period to the present.
Consumption of the foods consumed in the Mediterranean Basin was found in the island of Cyprus. Red meat consumption was found to be higher than the Mediterranean type nutrition recommendations.
There is a need for more extensive observational and experimental studies to compare ancient and current dietary models.
Keywords: Ancient Ages, Nutrition, Palaolithic, Neolithic Period, Mediterranean Type Diet, Cyprus
ÖZ:
Mısır, Antik Yunan ve Roma uygarlıklarının Anadolu, Akdeniz Havzası ve Mezopotamya’yı içine alarak gelişip yayıldığı çağ “Antik Çağ” olarak adlandırılmaktadır. Antik Çağ medeniyetleri günümüz dünyası medeniyetlerinin temelini oluşturmaktadır. Antik çağ medeniyetlerinin kültürel olguları evrilerek günümüz modern medeniyetlerine yansıma göstermiştir. İnsanlar, yeryüzünde 2.5 milyon yıl öncesinden başlayarak son 9-10 bin yılına kadar avcı-toplayıcı yaşam biçimiyle hayatta kalmayı başarabilmiştir. Avcı-toplayıcı (Paleolitik) dönemden tarıma geçiş süreci olan Neolitik Dönem ile birlikte birçok yenilik ortaya çıkmıştır.
İnsan ırkının varoluşundan bu yana acıkma ve açlığı gidermek için beslenmesi sadece biyolojik değil aynı zamanda psikolojik, sosyolojik, ekonomik ve coğrafik boyutlarıyla antropolojik ve kültürel bir olgudur. Beslenme; her toplumun tarihsel sürecine, sosyo-ekonomik durumuna, coğrafyasına, tarımsal üretim ve iklim koşullarına, damak zevkine ve beslenme alışkanlıklarına göre değişiklik göstermektedir. Mutfak kültürü; beslenmeyi sağlayan her türlü besin ile besinlerin hazırlanması, pişirme, saklama ve tüketim yöntemlerini belirtmektedir.
Bu çalışmada konuyla ilgili yazılı, sözlü ve görsel kaynaklardan elde edilen bilgiler doğrultusunda Antik Çağ’da Akdeniz ve Kıbrıs’ta beslenme ve mutfak kültürünün genel özellikleri, güncel beslenme önerileri doğrultusunda değerlendirilerek Antik Çağ’daki beslenme ve mutfak kültürünün günümüze evrilmiş yansımalarını ve sağlığa olumlu veya olumsuz etkilerini belirlemek amacı ile yapılmıştır.
Günümüzde Akdeniz tipi beslenme öne çıkan sağlıklı beslenme şekillerindendir. Akdeniz tipi beslenme ve Kıbrıs Adası’nın Mutfak Kültürü’nde yer
alan Antik Çağ’dan günümüze kadar varlığını sürdüren en elzem besin ögeleri olan su ve tuz ile besinlerden zeytin, zeytinyağı, balık, incir, süt ve süt ürünleri, üzüm, şarap, ekmek, tahıllar ve endemik bitkiler yer almaktadır. Hellim ve molehiya Arap Yarımadası’ndan Kıbrıs Mutfak Kültürü’ne dahil olmuştur. Rezene, defne, kekik, adaçayı bitkileri ise başlıca ilaç yapımında ön plana çıkarken Akdeniz Havzası ve Kıbrıs endemik bitkileri içerisinde olmasından dolayı mutfak kültürüne dahil edilmiştir.Endemik bitkiler Antik Çağ ile ilişkilendirilmiştir ve Antik Çağ’dan günümüze kadar tüketilmiş oldukları öngörülmüştür.
Akdeniz Havzası’nda tüketilen besinlerin Kıbrıs Ada’sında da tüketimler tespit edilmiştir. Kırmızı et tüketimi Akdeniz tipi beslenme önerilerinden yüksek olduğu görülmüştür.
Antik Çağ ve günümüz beslenme modellerini kıyaslayacak daha kapsamlı gözlemsel ve deneysel çalışmaların yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Antik Çağ, Beslenme, Paleolitik Dönem, Neolitik Dönem, Akdeniz Tipi Beslenme, Kıbrıs
