In recent decades, adaptive reuse is one of the key strategies for conserving cultural heritage and its significance. Tabriz, as one of the historical cities of Iran, includes many cultural heritage sites and buildings. In this regard, the traditional houses of Tabriz, as a source of heritage values, play an important role in presenting these values to the present generations and transferring them for future generations as well. Therefore, the re-use of traditional Tabriz houses with new contemporary functions can be an effective way of conserving and expanding their heritage significance.
Besides, privacy as an intangible aspect of culture has played a major role in the spatial organization of traditional Iranian houses and provided the hierarchy of access to the interior spaces. Therefore, setting the most appropriate function in terms of accessibility as a consequence of reusing traditional Iranian houses, provide the opportunity to sustain and present their heritage significance. In addition, limiting access (high level of privacy) is one of the obstacles that arise from the inappropriate private function, which may prevent presenting heritage significance.
The purpose of this study is assessing the level of privacy in original and reused states of selected traditional houses in Tabriz in order to contribute to a better understanding of compatibility of the new function in terms of accessibility for both visitors and inhabitants within adaptive reuse of cultural heritage buildings.
A combination of quantitative and qualitative approaches are used for the data collection and analysis in this research. The qualitative approach of the research contains the observation of each case study by taking the photo of component spaces. In addition, by considering the analytical approaches of “space syntax methodology”, “justified graphs” have been provided based on plans of each case. Likewise, the
privacy layers graphs have been prepared according to the justified graphs. Numerical outputs related to the syntactic properties are calculated through Excel software. In addition, the comparison of the depth of each space are illustrated in linear charts and compared with privacy layers graphs both in original and reused states of Tabriz traditional houses from the Qajar period.
The findings show that, by changing the use of these traditional houses, the level of privacy in interior spaces has been reduced. In this regard, the findings of the numerical analysis and “justified graphs”, which are obtained by space syntax methodology and the comparison of features such as the relative depth of spaces and the integration values, show that the depth of space (Privacy) has decreased in re-use mode. Besides, the graphs of privacy levels determine that the degree of privacy varies in the spatial organization of new contemporary functions such as cultural, educational, commercial, administrative function, etc.; which directly affect the level of access of both visitors and inhabitants to the interior spaces of the cultural heritage.
Keywords: Heritage buildings, adaptive reuse, traditional Iranian houses, spatial organization, interior space, level of privacy, public accessibility
ÖZ:
Son yıllarda, uyarlamalı yeniden kullanım, kültürel mirası ve değerlerini koruma stratejilerden biridir. İran'ın tarihi kentlerinden biri olan Tebriz, birçok kültürel miras alanı ve tarihi bina içermektedir. Bu bağlamda, bu miras değerlerinin bir kaynağı olarak Tebriz'in geleneksel evleri, bu değerleri mevcut kuşaklara sunmada ve gelecek kuşaklara aktarmada önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, geleneksel Tebriz evlerinin yeni çağdaş işlevlerle yeniden kullanılması, miras değerlerini korumak ve yaymak için etkin bir yol olabilmektedir.
Ayrıca, kültürün somut olmayan bir yönü olan mahremiyet, geleneksel İran evlerinin mekân örgütlenmesinde önemli bir rol oynamaktaydı ve iç mekanlara erişim hiyerarşisini sağlamaktaydı. Bu nedenle, geleneksel İran evlerinin yeniden kullanılmasının bir sonucu olarak erişilebilirlik açısından en uygun işlevi belirlemek, bu evlerin miras değerini sürdürmek ve aktarmak için olanak sağlamaktadır. Buna ek olarak, uygun olmayan özelleşmiş yeni işlevden kaynaklanan sınırlı erişim (yüksek düzeyde mahremiyet), mirasın önemini ortaya koyma konusundaki engellerden biridir.
Bu çalışmanın amacı, kültürel miras binalarının yeniden işlevlendirilmesi kapsamında, yeni işlevin hem ziyaretçiler, hem de kullanıcılara sunulan erişilebilirlik açısından uygunluğunun tartışılabilmesi için Tabriz'deki seçilmiş geleneksel evlerin orijinal ve yeniden kullanılmış durumlarındaki mahremiyet düzeyini değerlendirmektir.
Bu araştırmada veri toplama ve analiz için nicel ve nitel yaklaşımların bir kombinasyonu kullanılmıştır. Araştırmanın nitel yaklaşımı, örnek binaları oluşturan tüm mekanların fotoğraflanıp gözlemlenmesini içerir. Ayrıca, “mekan dizimi metodu”nun analitik yaklaşımları dikkate alınarak her örneğin planları üzerinden
“mekansal geçiş grafikleri” oluşturulmuştur. Aynı şekilde, mahremiyet katmanları grafikleri de mekansal geçiş grafiklerine göre hazırlanmıştır. Sentaktik (sözdizimsel) özelliklerle ilgili sayısal çıktılar Excel yazılımı ile hesaplanmıştır. Aynı zamanda, Qajar döneminden kalma Tebriz'in geleneksel evlerinin hem orjinal hem de yeniden kullanım durumlarında her bir alanın derinliğinin karşılaştırılması doğrusal çizelgelerle gösterilmiş ve mahremiyet katmanları grafikleriyle karşılaştırılmıştır.
Bulgular, bu geleneksel evlerin kullanımlarının değiştirilmesiyle iç mekanlardaki mahremiyet düzeyinin azaldığını göstermektedir. Bu bağlamda, mekan dizimi metodolojisi ile alanların bağıl derinliği ve entegrasyon değeri gibi özelliklerin karşılaştırılmasıyla elde edilen sayısal analiz ve “mekansal geçiş grafikleri”nin bulguları, mekan derinliğinin (mahremiyet) yeniden kullanım modunda azaldığını göstermiştir. Ayrıca, mahremiyet seviye grafikleri, mahremiyet derecesinin farklı işlevlerin mekan örgütlenmesinde farklılaştığını belirlemekte; ve hem ziyaretçilerin, hem de kullanıcıların kültürel mirasın iç mekanlarına erişimini doğrudan etkilemektedir.
Anahtar Kelimeler: Miras binaları, uyarlamalı yeniden kullanım, Geleneksel İran evleri, iç mekan, mekan örgütlenmesi, mahremiyet düzeyi, kamusal erişilebilirlik
