Okul Psikolojik Danışmanlarının Kriz Durumlarıyla İlişkili Bazı Niteliklerinin İncelenmesi

Abstract

Today, children and young people in the school age are confronted at any time with spontaneous/natural crisis and human-made crisis situations. In addition to spontaneous/natural crisis situations such as flood, hose, earthquake accident and death, it is frequently encountered by human-made/ human handed crisis situations such as peer violence, substance dependence, anger control, communication disorder, harassment, rape, abuse, violence. In addition to these, developmental crises, parental divorces, war, terror and accidents are some of the crises that children and young people are exposed. In addition to these, natural/ spontaneous and environmental crises can be also depended on rapid changes in living conditions, globalization, multiculturalism, and especially the development of the internet technology are causing the crisis. To prevent and improve the crisis that children and young people need to be an inıtial intervention which by school counselors. The population and sample of this reseven are school counselors wjo work in state secondary school in TRNC, This research investigated with age, gender, working school type, educational status, last years in occupation, working countries, crisis-taking lessons, crisis encountering condition and crisis-related courses variables crisis situations and their ability to cope with crisis situations. Quantitative research method was used in the present study. In the present study, “Coping Strategies Used in Crisis Intervention Scale" ınventory, that is developed by Otlu (2011) and “Personal Informatıon Form” that is developed by researcher was used for collecting data. For analyzing the data Mann Whitney-U and Kruskal Wallis were used. The findings of the present study indicated that are based on crisis situations in the last 6 months, such as parental divorce, school change, peer for instance violence, authority problems, violence have been frequently encountered. According to the findings of present study, school counselers were found as a good in social support, evaluation of crisis situation, acquining coping skills and constituting social network. Moreover, the present study did not find a significant difference between the skill level of acquiring coping skills according to same variables. Those are "Age", "Working School Type", “Educational Status”, "Last Years in Occupation", "Working Countries", "Crisis-taking Lessons" and "Crisis Encountering Condition". Furthermore the findings that there is a significant difference between gender in the level of the sub-dimension of "Constituting Social Network“ thus male school counsellors were found to be better in the sub-dimension. Also, with respect to attending crisis-related courses finding show that theres is as a significant difference between the level of "Providings Social Support", "Acquiring Coping Skills According". In all dimensions scale there is a significant different with respect to attending crisis related course. This difference due the attending of crisis related curriculum showed that the school counsellors who participated in the course were better at these dimensions. Keywords: Crisis, Crisis Intervention, Coping Strategies, School Counselors

ÖZ: Günümüzde, okul çağındaki çocuklar ve gençler kendiliğinden ve insan eliyle oluşan kriz durumlarıyla her an karşı karşıya kalabilmektedirler. Sel, hortum, deprem kaza, ölüm gibi kendiliğinden oluşan kriz durumlarının yanında akran zorbalığı, madde bağımlılığı, öfke kontrolü, iletişim bozukluğu, taciz, tecavüz, istismar, şiddet gibi insan eliyle oluşan kriz durumları ile sıkça karşılaşılmaktadır. Bunun yanı sıra gelişim dönemlerine özgü yaşanan gelişimsel krizler, ebeveyn boşanmaları, savaş, terör, kaza gibi konular da çocuklar ve gençlerin maruz kaldığı bazı krizlerdendir. Kendiliğinden ve insan eliyle oluşan kriz durumlarına ek olarak yaşam koşullarında meydana gelen hızlı değişimler, küreselleşme, çok kültürlülük ve özellikle internet teknolojisinin gelişmesi de krize sebep olmaktadır. Çocukların ve gençlerin yaşadığı krizleri önleme ve iyileştirme okul psikolojik danışmanlarının önemli görevidir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki (KKTC) Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) bağlı ortaöğretim kurumlarında görevli okul psikolojik danışmanlarının, yaş, cinsiyet, eğitim durumu, çalıştığı okul türü, çalıştıkları ülkeler, meslekte çalışma yılı, krizle ilgili ders alma durumu, krizle karşılaşma durumu ve krizle ilgili kursa katılma durumu gibi değişkenlerle kriz durumları ile başa çıkma beceri düzeylerinin ve okullarda son 6 ay içinde karşılaştıkları kriz durumlarının araştırıldığı bu araştırmanın evrenini tüm okul psikolojik danışmanları (97 kişi), örneklemini ise 87 okul psikolojik danışmanı oluşturmaktadır. Araştırma nicel araştırma yöntemiyle kullanılarak yapılmıştır. Kullanılan veri toplama araçları, araştırmacı tarafından geliştirilmiş “Kişisel Bilgi Form”u ve Otlu (2011)’nun geliştirdiği “Krize Müdahalede Kullanılan Başa Çıkma Stratejileri” isimli envanteridir. Veriler Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis testiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, son 6 ay içinde ebeveyn boşanmaları, okul değiştirme, akran zorbalığı, otorite sorunları, şiddet gibi kriz durumlarıyla sıkça karşılaşıldığı ortaya çıkmıştır. Okullarda görevli psikolojik danışmanların sosyal destek sağlama, başa çıkma becerileri kazandırma, kriz durum değerlendirme ve sosyal ağ kurma becerilerinin iyi seviyede olduğu saptanmıştır. Ayrıca, “Yaş”, “Çalışılan Okul Türü”, “Eğitim Durumu”, “Meslekte Geçen Yıl”, “Çalışılan Ülkeler”, “Krizle İlgili Ders Alma Durumu” ve “Krizle Karşılaşma Durumu” değişkenine göre krizle başa çıkma beceri düzeyi arasında manidar bir farklılık bulunamamıştır. Cinsiyet’e göre “Sosyal Ağ Oluşturma” alt boyutundaki manidar düzeyde farklılık bulunmuş ve erkek okul psikolojik danışmanlarının söz konusu alt boyuttaki puan ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Krizle ilgili kursa katılma durumuna göre ise “Sosyal Destek Sağlama”, “Başa Çıkma Becerileri Kazandırma” alt boyutunda ve tüm boyutlarda manidar düzeyde farklılık bulunmuş ve kursa katılan okul psikolojik danışmanlarının söz konusu boyutlardaki puan ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kriz, Krize Müdahale, Başa Çıkma Stratejileri, Okul Psikolojik Danışmanları