The evolution of Iranian architecture has started to emerge from the first Pahlavi era, when Iran was under Reza Khan Pahlavi’s reign. Thus, the traditional layout of cities started to change drastically. Iranian architecture has gone through different phases from inspiration from creation of national style, and pure Western architectural style to the contemporary attempts of creating new tendencies in design.
During the early twentieth century, intellectuals attempted to modernize Iranian lifestyle and views. Regarding its process during the 20th century it is possible to define three phases: westernization of Iranian thoughts, Iranian Phase of Western thinking, the dialogue between tradition and modernity. The first Pahlavi era (1924-1941) focused on industrial modernization, while ignoring two pillars of modernity: social modernization and political development. Parallel to the first Pahlavi era, the most apparent characteristic of modernity in second Pahlavi era (1941-1979) was the prominence of industrial development and growth in adaptation of western popular culture. The conflicts between the ideas about secular government of Pahlavi and Shi’a government has been added to the complication of Iranian modernity after the Islamic revolution (1979). This complication is regarded as the crisis of modernity as well.
First Pahlavi was the era of creating a new type of heritage, which is the representation of a Modern Iran, while reflecting the respect to the ancient heritage. By the beginning of the second Pahlavi era in 1941, use of technology in architectural “image” was at its highest. The king was strongly leaning towards “building big” as a part of his plan for national modernization. After the Islamic revolution (1979), new terms were
advertised by the government among which were ‘Islamic Utopia’ and ‘Iranian–Islamic Architecture’. The new state tried to use architecture as a way of supporting its ideology.
Buildings that were designed during the first and second Pahlavi eras represent a period in Iran’s history when architecture was employed as a means to define, represent and negotiate the national identity. After the revolution of 1979, Iranian architects have mainly remained interested in a modernist approach. Likewise, the interest in the application of traditional architecture and Islamic symbols and motifs were appreciated in this era. Façades of public buildings reflect two important approaches during Iran’s modernization: 1) socio-cultural transformations; 2) state prevailing policies. This thesis includes two cases were selected from each era, representing the main features that are used on the facades. These features are categorized as style, proportions, openings, used materials, and symbols and ornamentations. Through case studies it has been clarified that the façade design of public buildings during the modernization of Iranian architecture, has faced a fluctuation in adopting Iranian traditional features and modern style. This transformation represents the socio-cultural changes and state prevailing policies that affect the identity of Iranian architecture.
Keywords: Modernization, Iran, Public buildings, Façade Design, Tehran
ÖZ:
İran mimarisinin evrimi, Rıza Şah Pehlevi'nin İran hükümdarı olduğu Birinci Pehlevi döneminden itibaren ortaya çıkmıştır. Böylece, şehirlerin geleneksel dokusunda büyük ölçüde değişiklikler gözlenmeye başlanmıştır. İran mimarisi, ulusal tarzın yaratılmasından, saf Batı mimari tarzına ve çağdaş ve yeni tasarım eğilimlerin denemesine kadar farklı aşamalardan geçmiştir.
Yirminci yüzyılın başlarından, İranlı entelektüellerin, ülkedeki yaşam tarzını ve görüşlerini modernize etmeye çalıştıkları görülmektedir. Yirminci yüzyılda gerçekleşen bu süreçle ilgili olarak, üç aşamayı tanımlamak mümkündür: Batılılaşma süreci, İran düşüncesine batı görüşününün etkisi, gelenek ve modernite arasındaki diyalog. Birinci Pehlevi döneminde (1924-1941), modernitenin iki temel öğesi olan sosyal modernizasyon ve politik gelişimler göz ardı edilmiş ve sadece endüstriyel modernleşmeye odaklanılmıştır. Birinci Pehlevi dönemine paralel olarak, ikinci Pehlevi döneminde (1941-1979) modernitenin en belirgin özelliği, popüler batı kültürünün adaptasyonu ve endüstriyel gelişme ve büyümenin öne çıkmasıdır. Pehlevi'nin laik hükümeti ile Şii temelli hükümeti arasındaki fikir çatışmaları, İslam devriminden sonra (1979) İran modernliğine bir karmaşayı eklemiştir. Bu karışıklık, aynı zamanda modernliğin krizi olarak da kabul edilmektedir.
Birinci Pehlevi, eski mirasa saygıyı temel alan, Modern İran'ın temsili olan yeni bir tür mimari miras yaratma dönemidir. 1941'de İkinci Pehlevi döneminin başlangıcında, teknoloji kullanımıyla mimari “imaj” oluşturma gayreti en yüksek seviyededir. Kral, ulusal modernizasyon planının bir parçası olarak “büyük yapılar inşa etmeye” büyük
bir önem addetmiştir. 1979’da gerçekleşen İslam devriminden sonra, hükümet tarafından "İslami Ütopya" ve "İran-İslam Mimarisi" gibi yeni terimler öne çıkmaya başlamıştır. Yeni devlet, mimariyi ideolojisini desteklemenin bir yolu olarak kullanmaya çalışmıştır.
İran tarihinde Birinci ve İkinci Pehlevi dönemlerinde tasarlanan yapılar, İran mimarisinin ulusal kimliğini tanımlamak, temsil etmek ve müzakere etmek için bir araç olarak kullanıldığı bir süreci temsil etmektedir. 1979 devriminden sonra, İranlı mimarlar esas olarak modernist bir yaklaşımla ilgilenmeye devam ettiler. Aynı şekilde geleneksel mimari ile İslami sembol ve motiflerin uygulanmasına olan ilgi de bu dönemde öne çıkmaktadır. İran'ın modernleşme sürecinde, kamusal yapıların cephe tasarımlarında, iki önemli yaklaşım görülmektedir: 1) sosyo-kültürel dönüşümler; 2) etkin politikaların yansımaları. Tezde, her dönemin ana özelliklerini cephelerinde yansıtan ikişer örnek seçilmiştir. Bu özellikler stil, oranlar, açıklıklar, kullanılan malzemeler ve semboller ve süslemeler olarak kategorize edilerek incelenmiştir. Seçilen örneklerin incelenmesiyle, İran mimarisinin modernizasyonu sırasında kamu binalarının cephe tasarımında, geleneksel ile modern tarzların benimsenmesindeki süreç içerisnde ortaya çıkan farklılıklar tespit edilmiştir. Bu dönüşüm, sosyo-kültürel değişimleri ve İran mimari kimliğini etkileyen devlet politikalarını temsil etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Modernleşme, İran, Kamu binaları, Cephe Tasarımı, Tahran
