Adaptive re-use can be considered as one of the significant methods of conserving historical buildings in different parts of the world. This is on the grounds that through the process of adaptive re-use, buildings will prolong their life instead of being abandoned, and possibly get dilapidated through time and finally face demolish. Many historical buildings have been conserved through adaptive re-use for centuries. Some of these conservation processes led to affect the historical significance of these buildings. Architectural heritage needs to be conserved in such a way to convey the importance of values from past to the present and even for the future generations. Any misguidance in the sustaining of these values during the conservation process will affect the building in negative way by decreasing its many values such as historical and age values. According to the „universal heritage‟ concept, cultural heritage, and consequently, the architectural heritage belongs to all humanity, and should be respected by all. International documents of heritage conservation are therefore the most fundamental guidance for any kinds of interventions to historic structures. This study focuses on conservation of historic khans re-used as contemporary temporary accommodation buildings with additional commercial functions. The research tries to explore the state about the transformed historic khan buildings reused with new functions, where the „integrity‟ and „authenticity‟ values will be discussed after the conservation process. Conservation of the tangible heritage, namely the physical state of building itself, seems problematic when it comes to the „integrity‟ and „authenticity‟ of the intangible heritage values, such as the sense of place, and memories associated with these buildings. To answer this question two main historical „Khan‟ buildings which are located within the northern
part of Walled-City in Nicosia are selected as case studies; the Büyük Han Kumarcılar Hanı as they have the potential to showcase different perspectives on the conservation of historic Khan buildings through adaptive re-use.
Keywords: Adaptive re-use, conservation, cultural heritage, historical khans, authenticity, integrity
ÖZ:
Yenileme, dünyanın farklı bölgelerinde tarihi binaları korumaya yönelik önemli yöntemlerden biri olarak kabul edilir.
Yenileme sürecinin temelinde, binaların kaderlerine terk edilmeleri ve muhtemelen zamanla harap olup yıkılmaları yerine, onları yeni ve değişen koşullara adapte ederek hayatlarını uzatmak benimsenmektedir.
Yüzyıllar boyunca yenileme yolu ile birçok tarihi bina korunmuştur. Bu koruma süreçlerinden bazıları , bu binaların tarihi değerlerini etkilemiştir. Mimari mirasın değerlerini geçmişten günümüze, ve hatta gelecek nesillere, koruyarak taşımanın bir yolunu bularak korunması gerekmektedir.
Yenileme sürecinde, binaların farklı değerleri korunarak dönüştürülmesi gerekir ve yapılacak herhangi bir yanlışlık bu yapıları negatif olarak etkileyerek değer kaybına neden olabilir ve bilhassa tarihi ve yaş değerlerinde düşüşe neden olabilir.
Tüm insanlığa ait olarak kabul edilen „Evrensel miras‟ kavramına göre, kültürel miras ve dolayısı ile mimari miras da tüm insanlığa aittir ve buna herkes tarafından saygı duyulması gerekir.
Uluslararası arenada kabul gören kültürel miras koruma belgeleri bu nedenle tarihi yapılara yapılacak her türlü müdahalede temel rehber olarak izlenir.
Bu çalışmanın odaklandığı konu; tarihi hanların yenileme yolu ile korunması ve bu sürecin „özgünlük‟ ve „bütünlük‟ kavramları temelinde analiz edilmesidir.
Dolayısı ile bu araştırmanın özü, tarihi hanların yeni fonksiyonlarla yeniden kullanılan yapılar haline getirilmesi sürecinde, bütünlük ve özgünlük kavramları temelinde değerlerini tartışmaktır.
Yanlızca somut kültürel mirasın korunması, yani fiziksel olarak binanın maddesel değerlerinin korunması, „özgünlük‟ ve „bütünlük‟ kavramları kapsamında koruma konusu irdelendiğinde, somut olmayan değerleri dışlamakta, örneğin yerin ruhu gibi değerler düşünüldüğü zaman, bütüncül bir koruma sağlayamamakta ve özellikle yapıların anı değeri gibi özelliklerinin korunması konusunda yetersiz kalmaktadır.
Bu konuyu irdelemek için Lefkoşa‟daki Sur İçi Bölgesi‟nin kuzeyinde yer alan iki ana tarihi han binası, örnek çalışma olarak seçildi. Büyük Han ve Kumarcılar Hanı, tarihi han binalarının yenileme yolu ile korunmasına yönelik farklı prespektifler sergileme potansiyeline sahip olduğundan dolayı seçilmiştir.
Anahtar kelimeler: yenileme, koruma, kültürel miras, tarihi hanlar, özgünlük, bütünlük
