ÖZ:Amaç: Bu araştırma; cerrahi hastalarında ameliyata bağlı basınç yarası
prevelansı ve basınç yarası gelişmesini etkileyen risk faktörlerinin belirlenmesi
amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı–kesitsel araştırma tasarımına uygun olarak yapılan bu
araştırma; Nisan-Kasım 2019 arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bir devlet
hastanesinin Genel Cerrahi, Ortopedi ve Kalp ve Damar Cerrahisi kliniklerinde yatan,
ameliyat olan hastalar ile yürütülmüştür. Araştırma örneklemini araştırmaya alınma
kriterlerine uyan 342 hasta oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Hastaların
Tanıtıcı ve Klinik Özellikler Formu, Ameliyata Bağlı Basınç Yarası Risk Faktörleri
Değerlendirme Formu, 3S Ameliyathane Basınç Yarası Risk Tanılama Ölçeği ve
Basınç Yarası Evrelendirme Formu kullanılmıştır. Verilerin analizi, SPSS 24
kullanılarak tanımlayıcı analizler, t testi, lojistik regresyon analiz yöntemleri ile
yapılmıştır.
Bulgular: Araştırma örneklemine alınan hastaların yaş ortalamaları
62,13±17,80, %53,51’i erkektir. Hastaların %42,1’i ortopedi kliniğinde yatmakta olup,
%85,09’una genel anestezi uygulanmış, %21,64’ünde vazapresör ilaç kullanılmış,
%35,38’ine cerrahi girişim sırasında fiziksel manevra yapılmış, %51.75’inin 26-35 dk
ameliyat sonrası bakım ünitesinde izlendiği saptanmıştır. Hastaların 3S Ameliyathane
basınç yarası risk puan ortalamasının 16.26±3.09 olduğu, %16.32’inde evre 1 basınç
yarası geliştiği, basınç yarasının %51,79’unun 3. gün geliştiği saptanmıştır. Hastaların
basınç yarası gelişme durumunu yaşın %6, beden kitle indeksi’nin %13, cerrahi
girişim sırasında fiziksel manevra uygulanmasının %41, ameliyat sonrası bakım
ünitesinde 26 dk’dan daha uzun kalmanın %27 oranında arttırdığı saptanmıştır.
Sonuç: Bu araştırmada, cerrahi hastalarında ameliyathane basınç yarası risk
puanının ortalamanın altında olmasına rağmen, basınç yarası insidansının %16 olduğu,
hastalarda ameliyat sonrası üçüncü gün birinci evre basınç yarası geliştiği saptanmıştır.
Ameliyat sonrası basınç yarasının gelişmesinde, ileri yaşın, beden kitle indeksinin,
ameliyat sırasında fiziksel manevra yapılmasının ve ameliyat sonrası bakım ünitesinde
uzun süre kalmanın önemli risk faktörleri olduğu belirlenmiştir. Cerrahi hemşirelerinin
ameliyat sonrası basınç yarasını önlemede bu risk faktörlerine yönelik hemşirelik
girişimlerini planlaması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Basınç Yarası, Cerrahi Hastaları, Risk Faktörleri
Objectives: The aim of this study was to determine the prevalence of
postoperative pressure injuries and the risk factors affecting the development of
pressure injuries for surgical patients.
Method: This descriptive and cross-sectional research was conducted between
April and November 2019 on patients, who underwent surgical operation at the clinics
of general surgery, Orthopedics and Cardiovascular Surgery of a public hospital in
Turkish Republic of Northern Cyprus. 342 patients that met the inclusion criteria
comprised the sample of the study. We used Descriptive and Clinical Characteristics
Form, the Surgical Pressure Injuries Risk Factors Assessment Form, the 3S
Intraoperatıve Pressure Ulcer Rısk Assessment Scale and European Pressure Ulcer
Advisory Panel Pressure Ulcer Classification System. Statistical package program
SPSS 25 was used for data analysis. Descriptive analysis, t-test and regression analysis
were used.
Results: The mean age of the participants was 62.13 ± 17.80, and 53.51%
were male. 42.1% of the participants stayed at the orthopedics clinic, 85.09% received
general anesthesia, 21.64% were administered vasopressor, 35.38% were made
physical maneuver during surgery and 51.75% were followed at the postoperative care
unit for 26-35 minutes. Mean scores obtained from the 3S Intraoperatıve Pressure
Ulcer Rısk Assessment Scale was 16.26±3.09. Stage 1 pressure injuries developed in
16.32% of the patients and pressure injuries developed in third postoperative day in
51.79% of the patients. Physical maneuver during surgery, staying longer than 26
minutes at the postoperative care unit, Body-Mass Index, and age of the participants
increased the probability of pressure injuries development by 41%, 27%, 13% and 6%,
respectively.
However, there was a statistically significant difference between the patients
age, body mass index, postoperative waiting time, physical maneuvering and pressure
body mass index injuries development during surgery (p <0.05). On the other hand,
the increase in the of the patients by 1 unit increases the probability of pressure injuries
development by 13%, and physical maneuvering during surgery increases the
probability of pressure injuries development by 41%, postoperative care unit waiting
for more than 26 minutes seems to increase the possibility of pressure injuries
development by 27%.
Conclusion: Although Operating Room Pressure Injuries Risk scores of the
participants of this study were lower than the average, we found that pressure injuries
incidence was 16% and stage 1 pressure injuries developed in the third postoperative
day. Higher age, body-mass index, physical maneuver during surgery and prolonged
stay at the postoperative care unit were important risk factors for pressure injuries
development. We believe that nursing interventions on risk factors that increase
postoperative pressure injuries should be planned in order to prevent pressure injuries.
Keywords: Pressure Injuries, Surgical Patients, Risk Factors
