Çağan Irmak Filmlerinde Çocuk(su)luğun Temsili: Babam ve Oğlum, Dedemin İnsanları ve Mustafa Hakkında Herşey

Abstract

ÖZ: Her birimiz biyolojik olarak er ya da dişi olarak dünyaya gelsek de toplumun insanlara atfettiği toplumsal cinsiyet rolleri biz istesek de istemesek de bu cinsiyet rollerine göre hayatlarımızı şekillendirmektedir. Kadın ve erkek olmakla ilgili var olan kalıp yargılar da böyle şekillenmektedir. Günümüzde bu kalıp yargılar biraz da olsa değişime uğramışsa da kadın temsiline dair ‘annelik’ ile erkek temsiline dair ‘ev’in reisi’ stereotipleştirmeleri halen geçerliliğini ve yaygınlığını korumaktadır. Günlük hayatlarımızda olduğu gibi medya temsillerinde de bu kalıp yargılar sık sık karşımıza çıkmaktadır. Medya çalışmaları ile ilgili literatüre baktığımızda, medyada kadın temsili konusunun enikonu çalışıldığını görüyoruz; görece az olmakla birlikte erkeklik çalışmaları da yaygınlaşmaktadır. Ancak çocuk(luğun) medyada temsilinin çok da fazla çalışılmadığını söyleyebiliriz. Bu doğrultusunda Çağan Irmak’ın hem ayırt edici işlere imzasını atmış auteur yönetmen olması, hem de filmlerinde çocuk karakterlere sıklıkla başvurması ve filmlerinde çocukluğa özel bir yer vermesi sebebiyle, bu çalışmada ‘Çağan Irmak filmlerinde çocuk(luğun) temsili’ konu olarak seçilmiştir. Çağan Irmak filmleri arasından, imbd puanı en yüksek üç film seçilmiştir. Bu filmler Babam ve Oğlum, Dedemin İnsanları ve Mustafa Hakkında Herşey’dir. Bu filmleri birbirine yaklaştıran bazı benzerlikler bulunmaktadır; çocuk karakterlerin büyüme serüvenleriyle kaybettikleri ‘çocuk(su)lukları’ ve öte yandan da sert gözüken babalar ve aslında onların da içinde tuttuğu çocuk(su)lukları. Çözümlemede karakterlerin yer yer çocukluğu, yer yer yetişkinliği incelenirken, Çağan Irmak’ın, filmlerinde çocuk karakterleri kullanarak her zaman ‘mutlu aile’ yapısının olmadığına, çatırdamaların da var olduğuna vurgu yaptığı gözlemlenmektedir. Çocuk, babanın ya da dedenin yüzleşemediği gerçeklik ile yüzleşmek zorunda kalan, bazen yüzleşen bazen ise yüzleşemeyen, yüzleşse de bunu sürekli erteleyerek çocuksu yaşamın içinde hayatını sürdüren birey olarak gösterilmektedir. Filmlerin taşıdığı benzerliklerden biri olan ‘sert babalar’ın ise aslında yüzleşmekten kaçtıkları gerçek durumları, çocuksu yapıları ile örterek, geçmişlerindeki umut kırıntılarına sığındıklarını, toplumda gösterilen ‘sert kimliklerin’ aslında dönüşüme uğrama serüvenlerini izleyiciye ‘çocuk(luk)’ ile aktarmaktadır. Anahtar Kelimeler: çocuk, çocuksuluk, erkeklik, sinema ve temsil, Çağan Irmak