Cinsiyetini Kaybeden Mekânlar Kuzey Kıbrıs’ta Meyhanelerin Dönüşümü Üzerine Bir Analiz

Abstract

ÖZ: Bu çalışmada Kuzey Kıbrıs’ta kadınların kamusal alanda geçmişten günümüze daha görünür bir konuma ne kadar ulaşabildikleri kamusal alanın bir araya gelinen en popüler mekânlarından biri olan meyhaneler üzerinden incelenmiştir. Cinsiyetçi mekânsal pratiklerin Kıbrıs kültüründe nasıl bir değişim gösterdiği toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmiştir. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmış olup derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yirmi kadın ve on erkek katılımcı ile yapılan görüşmeler çeşitli mekânlarda yer almıştır. Görüşmelerde önceden hazırlanan açık uçlu sorular kullanılmıştır. Kadınlara ve erkeklere yöneltilen sorularla özellikle erkek mekânı olarak tanımlanan kamusal sosyalleşme yerlerine kadınların ne ölçüde giriş yaptıklarını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Buna ilaveten, kadınların kamusal alana çıkarken, eğer varsa, yaşadıkları kısıtlılıklar da örneklendirilmek istenmiştir. Görüşmeler, katılımcıların arzu ettiği ortamda ve zaman aralığında gerçekleştirilmiştir. Farklı yaş gruplarından bireylerin olmasına önem verilmiştir. Her yaş grubundan ez az iki katılımcı olmasına, araştırmanın daha güvenilir sonuçlar vermesi bakımından, önem verilmiştir. Görüşme verileri, durum çalışması yaklaşımı ile belli temalar altında tanımlanmıştır. Daha sonra tablolar üzerinde tek tek gösterilen temalar, alıntılara yer verilerek değerlendirilmiştir. Araştırma sorularının neticesinde cevaplara genel anlamda bakıldığında kadınlar halen gündelik hayatta mekânsal sınırlılıklar yaşamaktadırlar. Meyhanelerin modern zamana göre dönüşümü sonucunda kadınlar bu mekânlara giriş yapabilmiştir fakat yine de bedensel, davranışsal ve medeni duruma bağlı olarak bazı kısıtlayıcı olgular sürmektedir. Kamusal alan, eril bakış açısının kontrolcü mekanizmasının neden olduğu baskıyı yansıtmaktadır. Sonuç olarak, Kuzey Kıbrıs kültüründe meyhanelerin cinsiyetli yapısında bazı dönüşümler meydana gelmiş olsa da erkek mekânı olduğunun etkisi sürmektedir. Sadece erkekler değil, kadınlar da kadın arkadaşlarıyla girebilmiş, eski dönemlerin toplumsal kalıp yargılarını bir ölçüde değiştirebilmişlerdir. Yine de, kadınlardan beklenen ve her zaman kadınların görevi olarak görülen aile bakımı, ev bakımı gibi hane içi işler hiçbir dönüşüme uğramamıştır. Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, Mekân, Kadın Emeği, Kalıp Yargılar, Eril Bakış.