Co-creation as a recent interdisciplinary methodology comes as a management
initiative. This contemporary, alternative and creative approach is user-based and
focused more on the involvement of the user’s needs / local communities and ideas
rather than the traditional one-way patterns that are passive and focused mainly on the
experts, authorities and top-down decision-making.
The extensive meaning of the term “cultural heritage” is already defined as “multi layered / multi-paradigmatic” which implies to all the man-made and natural
inheritance worldwide”. The CHM (Cultural Heritage Management) decision-making
process as the multifaceted system incorporates mostly a network of participants such
as users, managers, authorities, experts, NGO’s and academicians to deal with the
heritage legacy in the most appropriate manner following the internationally accepted
legislation and regulations. Also, the CHM decision-making process includes and
engages various participants and disciplines in order to be achieved successful
management plans for a better future of the heritage sites.
The main aim of this study is to test co-creation’s impact in CHM decision-making
process. Hence to propose a model that will present the applicability of co-creation in
CHM. Furthermore, to check if co-creation is more suitable rather than already existing
public participation approaches and if it will bring benefits and improvements in the
field of CHM. Also, another aim of this thesis is to present how this relatively new
term which has a wide range of possibilities could be underlined and applied into the
domain of CHM instead of the already existing, less democratic and passive
terminology of public participation in the complex decision-making process.
Additionally, to check and prove whether the model could be beneficial for various
geographies and contexts.
This thesis is elaborated through 5 Chapters initially by defining the problems,
research questions, hypothesis, methodology and limitations (Chapter 1). Extensive
literature reviews on main keywords such as: public participation, CHM and co creation are provided in the theoretical chapters (Chapters 2 and 3). Examined
International Legislation (Charters and Documents), models (Ladders, IAP2
Spectrum, Co-creation wheels, Platforms, Toolkits), case studies from various
contexts (developed and developing countries) are provided to identify the weak
points of the implemented public participation practices in CHM decision-making and
detect their similarities and differences with the co-creation methodology (Chapters 2
and 3). All data collected is reflected in the last chapter of the thesis through the
formation of the co-creation model for improved, bottom up and sustainable CHM
decision-making by the stakeholders (Chapters 4 and 5).
Keywords: Public Participation, Cultural Heritage Management, Decision-making
process, Co-creation
ÖZ:
Yönetim girişimi olarak yakın tarihlerde kullanılmaya başlanan ‘birlikte yaratma’,
disiplinerarası bir metodoloji olarak bilinmektedir. Geleneksel yöntemlerin pasif, tek
yönlü tepeden tabana karar verme süreçlerinin aksine, birlikte yaratma çağdaş,
alternatif, yaratıcı ve hem tepeden tabana hem de tabandan yukarıya çalışan bir yöntem
olarak bilinmektedir.
“Kültürel miras” teriminin geniş anlamı, dünya çapında tüm insan yapımı ve doğal
mirası ifade eden “çok katmanlı / çok paradigmalı” olarak tanımlanmıştır. Çok yönlü
bir sistem olarak kültürel miras yönetimi karar verme süreci, uluslararası kabul görmüş
mevzuat ve yönetmeliklere uygun olarak mirasın en uygun şekilde ele alınması için
çoğunlukla kullanıcılar, yöneticiler, yetkililer, uzmanlar, STK'lar ve akademisyenler
gibi çok katılımcı bir ağ içermektedir. Ayrıca, kültürel miras yönetimi karar verme
süreci, çeşitli katılımcı ve disiplinleri sürece dahil ederek, miras alanlarının daha iyi
bir geleceğe sahip olması için başarılı yönetim planlarını yapmayı hedeflemektedir.
Bu çalışmanın temel amacı, kültürel miras yönetimi karar verme sürecinde birlikte
yaratmanın etkisini test etmektir. Dolayısıyla çalışma kültürel miras yönetiminde
birlikte yaratmanın uygulanabilirliğini ortaya koyacak bir model önermeyi
hedeflemektedir. Bunun yanında, çalışma kapsamında, yönetim planı karar verme
süreçlerinde, mevcut halk katılımı yaklaşımlarından farklı olarak, birlikte
yaratama/oluşturmanın daha uygun olup olmadığı ve kültürel miras yönetimi alanına
ne gibi bir yarar sağlayacağı veya alanı nasıl iyilestireceği iyileştirme getireceği ortaya
konacaktır. Bu amaca bağlı olarak, geniş kullanım alanına sahip olan bu nispeten yeni
terimin, kültürel miras yönetimi alanındaki karmaşık karar alma sürecinde, halihazırda
var olan, daha az demokratik ve pasif halk katılımı terminolojisi yerine nasıl
uygulanabileceği tartışılacak ve önerilecektir. Bunun yanında, çalışmada önerilen
modelin farklı bağlam ve coğrafyalarda kullanılıp kullanılamayacağı da ortaya
konmaktadır. Çalışma beş ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, tezin amacı,
metodu ve araştırma sorularının yer aldığı giriş verilmektedir. İkinci ve üçüncü
bölümde tez çalışmasının kuramsal çerçevesini oluşturan konular- halk katılımı,
kültürel miras yönetimi ve karar verme süreci, birlikte yaratma, halk katılımı ve
birlikte yaratmanın benzerlik ve farklılıkları- tartışılmıştır. Buna göre, halk katılımı,
halk katılımı ile ilgili uluslararası mevzuat, yönetmelikler ve belgeler ile halk katılımı
modelleri ve kültürel miras alanları yönetim planlarında halk katılımının
uygulamadaki eksiklikleri örnek alan çalışmaları ile tezin ikinci bölümünde
tartışılmıştır. Birlikte yaratma modelleri, uygulama alanları ve kültürel miras yönetim
planı karar verme sürecindeki yeri ve uygulanabilriliği ise tezin üçüncü bölümünde
incelenmiştir. Yapılan literatür çalışması ve örnek alan çalışmaları neticesinde,
geleneksel halk katılımı ve birlikte yaratma arasındaki benzerlik ve farklılıklar ile
birlikte yaratmanın kültürel miras yönetim sürecine uygulanabilirliğini ortaya koyan
model önerisi çalışmanın dördüncü bölümünde sunulmuştur. Buna göre, birlikte
yaratma yaklaşımı halk katılımı süreçlerini içinde barındıran ancak halk katılımından
daha öteye bu süreci taşıyan, daha katılımcı, şeffaf ve aşağıdan yukarıya çalışan bir
süreç olarak daha sürdürülebilir, şeffaf ve eşitlikçi bir katılım süreci hedeflemektedir.
Tenzin son bölümünde ise bulgular, sonuç ve gelecekteki çalışmalar için öneriler yer
almaktadır.
Anahtar Kelimeler: Halkın Katılımı, Kültürel Miras Yönetimi, Karar Verme Süreci,
Birlikte Oluşturma
