ÖZ:
Bu araştırma, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Gazimağusa ilçesinde
bulunan devlet kreş ve/veya anaokulları ile özel kreş ve/veya anaokullarında eğitim
gören 3-5 yaş okul öncesi çocuklarda (n=314) yeme davranışı, besin seçiciliği, diyet
çeşitliliği ve antropometrik ölçümler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amacıyla
planlanıp yürütülmüştür. Aynı zamanda bu çalışmada, sevilmeyen bir besinin farklı
formlarda tekrarlı maruziyetinin, o besinin kabulü üzerindeki etkisini değerlendirmek
amaçlanmıştır. Çalışma 2 aşamada gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında
çocuk ve ebeveynlerin genel demografik özellikleri, çocukların antropometrik
ölçümleri ve meyve-sebze sevme durumlarına ilişkin bilgiler edinilmiştir. Bunların
yanında çocukların yeme davranışları, besin seçicilik ve diyet çeşitlilik durumları
sırasıyla Davranışsal Pediatrik Besleme Değerlendirmesi Ölçeği (DPBDÖ),
Çocuklarda Yeme Davranışı Anketi (ÇYDA)-Yemek Seçiciliği alt boyutu ve Diyet
Çeşitlilik Skoru kullanılarak; ebeveynlerin çocuklarını besleme uygulamaları ise
Ebeveyn Besleme Tarzı Anketi (EBTA) kullanılarak değerlendirilmiştir.
Araştırmanın 2. aşamasında ise çalışmanın birinci aşamasına dahil edilen 38 çocuğa,
daha önce sevilmeyen bir sebze olduğu belirlenen kabak sebzesi farklı form ve
porsiyonlarda birer gün arayla toplam 8 kez tükettirilmiş ve bu sürede tüketimde artış
olup olmadığı değerlendirilmiştir. Çalışma sonuçlarında, okul öncesi çocuklarda
besin seçiciliği ile düşük diyet çeşitliliği ve genel olumsuz yeme davranışları arasında
istatistiksel olarak anlamlı ilişkilerin olduğu (p<0.05), ebeveynlerin duygusal
besleme ve sıkı kontrollü besleme uygulamaları ile besin seçiciliği puanları arasında
istatistiksel olarak anlamlı, pozitif, doğrusal bir ilişki olduğu (p<0.05), ayrıca
ebeveynlerin yardımcı besleme ve toleranslı kontrollü besleme uygulamalarının besin
seçiciliği ve düşük diyet çeşitliliği riskini azalttığı saptanmıştır (p<0.05). Bununla
birlikte, çocuklarda seçici yeme davranışının hafif şişman veya obez olma riskini
artırdığı görülmüştür (p<0.05). Ayrıca çalışma sonuçları, sevilmeyen bir besine hem
sade hem de farklı formlarda tekrarlı maruziyetin, seçici ve seçici olmayan
çocuklarda ilgili besinin kabulü ve tüketim miktarını artırabileceğini ve bu artışın
zaman içerisinde stabil kalabileceğini göstermektedir.
This study was conducted to evaluate the relationship between children’s
eating behaviors, food fussiness, dietary diversity and anthropometric measurements
among preschool children aged 3-5 years (n=314) attending public nurseries and/or
kindergartens and private nurseries and/or kindergartens in Famagusta district of the
Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC). In addition, it was aimed to evaluate
the effect of repeated exposure to a disliked food in different forms on food acceptance.
Therefore, the study was carried out in 2 phases. In the first phase of the study,
information regarding the socio-demographic characteristics of children and parents,
children’s anthropometric measurements and their fruit-vegetable liking status were
obtained. In addition, children’s eating behaviors, food fussiness and dietary diversity
status and also parents’ feeding practices were evaluated by using Behavioral Pediatric
Feeding Assessment Scale, Children’s Eating Behavior Questionnaire-Food Fussiness
subscale, Dietary Diversity Score and Parental Feeding Style Questionnaire. In the
second phase of the study, zucchini, which was previously determined to be a disliked
vegetable, was consumed in different forms and portions by 38 children included in
the first phase of the study, a total of 8 times every other day. Then, it was evaluated
whether there was an increase in consumption during this period. The results of the
study showed that there were statistically significant correlations between food
fussiness and low dietary diversity and also general negative eating behaviors among
preschool children (p<0.05). It was found that there was a statistically significant,
positive, linear association between food fussiness and parental emotional feeding and
strictly controlled feeding practices (p<0.05). It was determined that parental
instrumental feeding and tolerant controlled feeding practices decreased the risk of
food fussiness and low dietary diversity (p<0.05). It was also observed that fussy
eating behavior increased the risk of being overweight or obese (p<0.05). Furthermore,
the present results show that repeated exposure to a disliked food, both plain and in
different forms, can increase the acceptance and consumption of the relevant food
among fussy and non-fussy eaters, and this increase may remain stable over time.
