Since its emergence in the 7th century, Islamic religion has influenced the urban
texture and architectural language of many cities around the world through socio
cultural and political influences it exerted on societies.
This study aims to look at how Islamic city is identified by various researches in the
literature and how it affected the development of Antakya city which had long lived
under Islamic rule. Within this framework, a research will be carried out in various
neighborhoods of Antakya composed of different religious and ethnic groups.
In the second part of the study, the Islamic city and its history, the Islamic city
model, the criticisms made in this model, and then the features of the Islamic city and
physical characteristics of the cities are examined. Thus, certain physical
characteristics of the city have been determined by developing various parameters.
In the third chapter, information about the history, demographic structure and
neighborhoods of Antakya, which are important for the content of the study, are
included. In the light of this information, the effects of the characteristics of the
Islamic city on the architectural and physical structure of these regions are examined.
These features include street configurations, cul-de-sacs, courtyard houses, space
organizations and their use/ functional analysis, and home and house privacy
arrangements.
In the fourth section, as a result of the investigations, the findings are brought
together and discussed. In the last chapter, the results of the findings and discussion
are put forward.
ÖZ:
7. yüzyılda ortaya çıkışından bu yana, İslam dini, dünyadaki birçok şehrin kentsel
dokusunu ve mimari dilini, toplumlara uyguladığı sosyo-kültürel ve politik etkiler
yoluyla etkilemiştir.
Bu çalışmada öncelikle, farklı araştırmacılar tarafından geliştirilen, İslam kent
modeli ve çeşitli fiziksel özellikleri incelenip, İslam yönetimi altında uzun dönemler
geçirmiş olan Antakya kenti örneğinde etkileri araştırılacaktır. Bu araştırma, kent
merkezini oluşturan, farklı dini ve etnik grupların oluşturduğu mahalleler üzerinde
yapılacaktır.
Çalışmanın ikinci bölümünde, İslam kenti ve tarihi sonrası, İslam kenti ile ilgili
araştırmalar üzerinden geliştirilen İslam kent modeli ve bu modele yapılmış
eleştirilere yer verilmiştir. Sonrasında İslam kentine ait özellikler olarak belirtilen ve
kentlerin fiziksel özellikleri üzerine yapılan çeşitli belirleyici özellikler incelenmiştir.
Bu incelemelerden faydalanılarak, çeşitli parametreler geliştirilmiş ve kente dair
belirli fiziksel özellikler belirlenmiştir.
Üçüncü bölümde ise, Antakya’nın çalışmanın içeriği açısından önem arz eden, tarihi,
demografik yapısı ve mahalleleriyle ilgili bilgilere yer verilmiştir. Son olarak ortaya
konan bu bilgiler ışığında belirlenen çeşitli mahalleler üzerinde, İslam kentine ait
özelliklerin bu bölgelerin mimari ve fiziksel yapısına ne ölçüde etki ettiği ve olası
farklılıkları incelenmiştir. Bu özellikler; sokak dokusu, çıkmaz sokaklar, avlulu evler,
mekansal organizasyonlar, mekan kullanımları / fonksiyonel analizler, ev ve evlerin
mahremiyet ile ilgili yaptıkları düzenlemeleri içermektedir.
Dördüncü bölümde, Antakya'da seçilen mahallelerde, sokaklarda ve evlerde yapılan
incelemeler sonucunda bulgular bir araya getirilmiş ve tartışılmıştır. Son bölümde
ise, bulgular ve tartışma sonuçları yorumlanmıştır.
